Quả bóng vàng 2025 Ousmane Dembele: Bình minh của một kỉ nguyên mới

Hai người với những cú lắc hông đánh lừa hậu vệ, với thứ hỗn mang trong tấn công khiến khán giả bùng nổ niềm vui và phấn khích đã thống trị lá phiếu và tạo nên cuộc đua nghẹt thở để giành danh hiệu Cầu thủ xuất sắc nhất thế giới.

Dembélé đưa Paris Saint-Germain lên đỉnh châu Âu, giúp họ lần đầu giành cú ăn ba. Thành tích đó đủ để anh vượt qua thần đồng Catalonia. Yamal trở thành cầu thủ trẻ nhất từng góp mặt trên bục Quả bóng Vàng, trẻ hơn hai tuổi so với Ronaldo Nazário, Leo Messi và Gianni Rivera, những người từng đứng ở đó khi mới 20 tuổi.

Vị trí thứ ba thuộc về Vitinha, cầu thủ tài năng và đáng ngợi ca. Anh cùng PSG đoạt cú ăn ba huy hoàng và sau đó tiếp tục vô địch Nations League cùng Bồ Đào Nha. Thế nhưng chừng đó vẫn chưa đủ để anh giành danh hiệu cá nhân cao quý nhất, chỉ càng cho thấy đẳng cấp của hai người xếp trên.

Nhưng đây cũng là tiếng vọng đẹp đẽ của giải thưởng đầu tiên năm 1956, khi ba thiên tài giàu kỹ thuật Sir Stanley Matthews, Alfredo di Stéfano và Raymond Kopa được vinh danh là ba cầu thủ xuất sắc nhất. Họ đều là những kẻ dị biệt, chơi bóng theo cách riêng. Nhỏ con nhưng táo bạo, họ dẫn bóng thẳng vào hàng thủ, lừa bóng, trêu ngươi đối phương và khiến hàng trăm nghìn khán giả theo dõi họ mỗi tuần trên sân vận động  phát cuồng vì thán phục và vui sướng khi truyền hình trực tiếp gần như chưa tồn tại.

Ngày ấy, thế giới bên ngoài chỉ có thể thoáng thấy những ảo thuật gia này. Không internet, không bóng đá được truyền hình liên tục. Dù ngày nay, bóng đá đã phủ sóng dày đặc và các sơ đồ chiến thuật tính toán bằng máy tính liên tục được vẽ ra để triệt tiêu đối thủ, vô hiệu hóa tài năng, thì thứ còn lại vẫn là tình yêu dành cho những người tạo nên điều bất ngờ. Chúng ta gọi họ là những kẻ chơi bóng như nghệ sĩ lang bạt, đến sân cỏ để thắp sáng niềm vui cho khán giả.

Thực ra, Dembélé và Lamine là những kẻ lừa bóng siêu hạng của trò chơi này.

Nếu muốn gọi họ là ảo thuật gia cũng được. Bởi cả chàng trai Pháp 28 tuổi và người đồng đội cũ 18 tuổi ở Barcelona đều dùng vai, hông, ánh mắt và trên hết là ngôn ngữ cơ thể để nói dối với các hậu vệ.

Cách họ vận hành rất đơn giản: “Tôi sẽ đi hướng này, nhìn đi, rõ ràng mà… tin tôi đi, mọi giác quan của cậu đều khẳng định như vậy, quyết định đi, lao vào đi… Ôi, xin lỗi nhé! Tạm biệt!” Khán đài nổ tung, đội tôi chuẩn bị ghi bàn, còn cậu nằm sõng soài trong ê chề. Và tệ hơn, năm phút nữa tôi sẽ lại làm y hệt.

Đó là cuộc đấu tay đôi không hồi kết, đúng nghĩa bóng đá đường phố, thứ bóng đá của sân bê tông trường học hay công viên, nguyên bản và dễ nhận ra nhất.

Vài tuần trước, Dembélé kể với tôi trong cuộc phỏng vấn trên Champions Journal: “Ký ức đầu tiên của tôi không phải trên sân bóng… mà chỉ là một công viên nhỏ. Chúng tôi sút bóng vào tường suốt ngày. Lúc nào cũng chơi hết mình. Tôi và lũ bạn có thể đá hàng chục trận một ngày, đầy vết bầm tím. Nhiều lần tôi trầy gối, chảy máu ngay tại đó.”

Và bây giờ, tất cả những gì anh học được ở Vernon, bên bờ sông Seine, đang được thể hiện trước hàng tỷ người dõi theo, dưới sức ép khủng khiếp, với hàng tỷ euro, đôla và bảng Anh đặt cược trên từng bước chạy.

Hai mươi năm trước, khi Frank Rijkaard còn dẫn dắt Barcelona, ông từng chia sẻ với tôi về quá khứ chơi bóng đường phố ở Amsterdam, lúc đang tìm cách ghép Ronaldinho và Leo Messi vào cùng một đội hình. “Đó là trận chiến dồn toàn lực,” ông nói. “Mọi mánh khóe đều được tung ra, cả đội chiến đấu với tâm thế sống còn. Chúng tôi đá trên những con đường lát đá cứng, vừa chơi vừa bị cảnh sát đuổi khi quả bóng dội lên xe hơi hay cửa sổ căn hộ… Và rồi cuối cùng chỉ còn hai người giỏi nhất từ hai đội mạnh nhất. Một chọi một, tao với mày. Kẻ thắng sẽ được gọi là ‘vua’.”

Lamine và Ousmane cũng lớn lên từ đúng ngôi trường bóng đá ấy.

Điều khiến các lá phiếu nghiêng về họ không chỉ là tám danh hiệu họ cùng nhau gặt hái trong năm vừa qua, mà còn bởi giữa một thế giới đầy biến động, nơi hạnh phúc và sự vô tư trở thành thứ xa xỉ, họ mang đến thứ bóng đá nghịch ngợm, liều lĩnh, đẹp đến sững sờ. Đó chính là lối chơi “bắt tôi nếu có thể” mà ai cũng từng mơ ước khi còn nhỏ, khi tưởng tượng mình vượt qua bảy hậu vệ rồi sút bóng vào góc cao khung thành.

Cặp đôi Quả bóng Vàng này giống như liều vitamin B12 tinh thần mà không cần tiêm, như kẹo bông gòn không chứa calo. Nhưng dù cùng chung một dòng cầu thủ mang đến rủi ro và sự giải trí, họ lại hoàn toàn trái ngược về xuất thân và con đường sự nghiệp.

Trong nhiều năm, Dembélé bị coi là một đứa trẻ to xác. Anh sở hữu kỹ thuật và tốc độ dồi dào đến mức chính bản thân cũng bị choáng ngợp. Anh không hề chuẩn bị cho áp lực khổng lồ mà tài năng của mình mang đến, được đồng đội quý mến nhưng thường xuyên khiến HLV và người hâm mộ phát cáu. Một gã “nở muộn” đích thực.

Lamine không chỉ đến từ một hành tinh khác so với Dembélé, mà là cả một vũ trụ khác. Cậu là hiện thân hoàn hảo của câu “sinh ra để sẵn sàng”. Dù mới 16, 17 tuổi, Lamine đã sở hữu trí tuệ bóng đá sắc bén, có thể nhìn vào những đồng đội lớn hơn mình cả chục tuổi và thầm biết rằng mình đã vượt trội hơn hẳn nhưng vẫn giữ sự khiêm nhường. Cậu có một cái đầu và cá tính không chỉ đủ sức vạch ra kế hoạch thống trị, mà còn đủ khả năng thực hiện nó với sự chín muồi chưa từng thấy. Cậu đã trải qua những tuần, những tháng gánh cả câu lạc bộ lẫn đội tuyển quốc gia trên vai. Ở tuổi 18.

Năm 2015, khi Dembélé mới 18 tuổi, một người quen của tôi từng đưa cầu thủ chạy cánh của Rennes đến Manchester City để bàn chuyện chuyển nhượng. Patrick Vieira, nhà vô địch World Cup của Pháp, khi đó là HLV của đội Elite Development Squad, đã trực tiếp gặp và phỏng vấn Dembélé. Đây là lần thứ hai Dembélé đến học viện của City, nhưng chính lần này khiến anh nản lòng và sau đó chọn Borussia Dortmund.

Người quen của tôi vẫn nhớ rõ câu nói của Vieira dành cho chàng trai tuổi teen: “Cậu có thể trở thành một trong những cầu thủ xuất sắc nhất học viện của chúng tôi.” Không có ý coi nhẹ Dembélé, nhưng ở cùng độ tuổi đó, Yamal đã là nhà vô địch châu Âu cùng đội tuyển Tây Ban Nha, giành chức vô địch quốc nội, được PSG và Bayern theo đuổi từ khi mới 15 tuổi, ghi bàn thắng đẹp nhất Euro 2024 và giành luôn giải bàn thắng đẹp nhất Champions League mùa 2024-25 theo bình chọn của nhóm quan sát kỹ thuật UEFA.

Cả hai đều tài năng và đáng xem, nhưng con đường phát triển của họ khác xa nhau. Cách họ được nhìn nhận khi còn trẻ khác hẳn. Và quan trọng nhất là sự khác biệt về bản lĩnh, thứ “chất đặc biệt” để có thể sống chung với tài năng phi thường mà họ được ban tặng.

Điểm chung duy nhất là cả hai đều được Xavi Hernández phát hiện và đào tạo. Chính Xavi, người từng bị từ chối ngôi vương Quả bóng Vàng năm 2010 vì Leo Messi được xem là cầu thủ vĩ đại nhất mọi thời, còn Andrés Iniesta thì ghi bàn quyết định ở chung kết World Cup.

Tháng 11 năm 2021, khi thuyết trình trước ban lãnh đạo Barcelona để xin kế nhiệm Ronald Koeman, Xavi nói một câu đầy tự tin: “Tôi có thể biến Ousmane Dembélé thành cầu thủ xuất sắc nhất thế giới.”

Dù Dembélé đã cho thấy tiềm năng tại Barça, nhiều lãnh đạo vẫn bật cười vì không tin. Thế nhưng khi anh rời Barcelona sau khi đóng vai trò chủ chốt trong chức vô địch La Liga, Dembélé đã trở thành cái tên mà PSG sẵn sàng làm mọi cách để chiêu mộ, kể cả trả mức lương mà Barca không thể kham nổi.

Giờ đây, hai mùa bóng sau, anh đứng trên bục Quả bóng Vàng, chính xác với hình mẫu “ngôi sao lớn” mà Xavi từng hứa sẽ tạo ra từ một cầu thủ hay chấn thương, vô tư nhưng thiếu định hướng, và từng khiến cả HLV lẫn người hâm mộ phát điên vì thất vọng.

Dembélé và Lamine chỉ có đúng một lần ra sân cùng nhau trong màu áo Barcelona. Đó là trận ra mắt Camp Nou của Lamine, gặp Real Betis, khi cậu mới 15 tuổi, 9 tháng và 16 ngày. Jordi Cruyff, khi đó là Giám đốc bóng đá của Barca, kể rằng Xavi đã kinh ngạc đến mức muốn trao cơ hội ra mắt cho Lamine sớm hơn nhiều tháng, bởi tài năng và sự chín chắn vượt tuổi của cậu nhóc. Đặc biệt là sau khi người bạn và cũng là đồng đội cũ, Iván De la Peña cảnh báo Xavi rằng trước khi Lamine chuyển sang được đại diện bởi siêu cò Jorge Mendes, Bayern Munich đã nói rất rõ với De la Peña rằng họ sẵn sàng làm mọi thứ, chi cả núi tiền để đưa hiện tượng Catalonia 15 tuổi này về nước Đức.

Giống như cách Louis van Gaal từng nâng đỡ mình 25 năm trước, Xavi đã đẩy nhanh quá trình rèn luyện khắc nghiệt của Lamine, tin tưởng, trực tiếp dạy dỗ và chịu trách nhiệm cho cậu từ khi mới 15, 16 tuổi. Giờ đây có thể khẳng định, dấu ấn của Xavi in đậm trong cả hai chiến thắng này. Nhưng chiến thắng vĩ đại nhất, có lẽ thuộc về bóng đá.

Hãy để các nhà khoa học và giới phân tích tiếp tục dùng thuật toán, trí tuệ nhân tạo để tìm cách hỗ trợ những HLV phòng ngự triệt tiêu không gian, sáng tạo, thời gian, cảm hứng và sự bùng nổ của đối phương. Còn công chúng, chúng ta yêu những cầu thủ với bước hông mềm mại như rắn, những người nói một đằng làm một nẻo, đánh lừa hậu vệ bằng từng cử động cơ thể. Chúng ta yêu những kẻ dám liều lĩnh, dám phá cách, kẻ theo đuổi khoái cảm và người mang đến khoái cảm.

Ousmane Dembélé đứng đầu, Lamine Yamal về nhì, Vitinha xếp thứ ba. Đó là trật tự của buổi tối Paris này. Nhưng trật tự cũ, được thiết lập từ năm 1956, sẽ không bao giờ thay đổi. Bóng đá là niềm vui, là sự táo bạo, là trò chơi dành cho những người biết nói dối bằng ngôn ngữ cơ thể và để lại đối thủ lạc lối, cô độc và tuyệt vọng.

Vive Ousmane, viva Lamine Yamal.

(Theo Graham Hunter)