Euro và một số thông tin cơ bản
Euro, hay UEFA Euro (tên đầy đủ: UEFA European Championship) là giải vô địch bóng đá giữa các nước châu Âu. Giải được tổ chức 4 năm/lần và diễn ra vào các năm chẵn. Thông thường, sẽ có một hoặc hai quốc gia đăng cai một kỳ Euro.
Kỳ Euro gần nhất diễn ra vào năm 2021 thay vì năm 2020 do những tác động của đại dịch COVID-19. Đây cũng là giải đấu đầu tiên có tới 11 thành phố trên khắp châu Âu diễn ra các trận đấu từ vòng bảng tới chung kết.
Logo Euro 2024 |
Hiện đã trải qua 16 kỳ Euro với 10 đội bóng khác nhau từng lên ngôi vô địch. ĐKVĐ là Italia trong khi đó Đức và Tây Ban Nha chia nhau hai vị trí dẫn đầu với cùng ba lần lên ngôi.
Lịch sử Euro
Ý tưởng tổ chức giải vô địch bóng đá châu Âu được tổng thư ký Liên đoàn bóng đá Pháp Henri Delaunay đề xuất từ năm 1927 nhưng mãi đến năm 1958 (3 năm sau khi Henri Delaunay qua đời) giải đấu mới được tổ chức. Chiếc cúp vô địch được đặt tên Henri Delaunay để tưởng nhớ đến công lao khai sinh giải đấu của ông.
Tới năm 1960, kỳ Euro đầu tiên được tổ chức tại Pháp. Đội giành chức vô địch là Liên Xô. Ở giải đầu đầu tiên, có 17 đội tham dự với hình thức loại trực tiếp. Tới năm 1968, Euro lần đầu diễn ra theo thể thức chia bảng, đấu vòng tròn tính điểm. Năm đó, Italia vô địch sau khi đánh bại Nam Tư ở trận đá lại chung kết.
Henri Delaunay và chiếc cup mang tên ông |
Các giải đấu từ năm 1968 - 1976, vòng chung kết chỉ có sự tham dự của 4 đội bóng. Từ 1976 - 1992, các kỳ Euro có sự góp mặt của 8 đại diện ở vòng chung kết. Tới năm 2016, Euro lần đầu tiên được nâng lên thành 24 đội bóng tham dự.
Euro 2024 sẽ diễn ra tại Đức, đây là lần thứ hai nước Đức tổ chức giải đấu này. Các đội sẽ thi đấu tại 10 thành phố trên khắp đất Đức.
Những đội bóng giàu thành tích nhất lịch sử Euro
Kể từ khi được tổ chức lần đầu năm 1960, Euro đã chứng kiến 10 nhà vô địch. Trong đó, Đức (1972, 1980,1996) và Tây Ban Nha (1964, 2008, 2012) là hai đội bóng vô địch nhiều nhất.
Những đội bóng từng lên ngôi tại Euro gồm: Pháp (1984, 2000), Italia (1968, 2020), Liên Xô (1960), CH Czech (1976), Bồ Đào Nha (2016), Hà Lan (1988), Đan Mạch (1992) và Hy Lạp (2004). Trong khi đó, chỉ có Tây Ban Nha là đội bảo vệ thành công chức vô địch.
Italy vô địch Euro 2020 |
Đức cũng là đội về nhì nhiều nhất với ba lần (1976, 1992, 2008) bằng với Liên Xô (1964, 1972, 1988).
Một số kỷ lục của các đội dự Euro
- Đội đá nhiều trận nhất: Đức với 53 trận, cũng là đội thắng nhiều nhất (27 trận)
- Đội thua nhiều nhất: Đan Mạch (17 trận)
- Đội hòa nhiều nhất: Italia (18 trận)
- Đội ghi nhiều bàn nhất: Đức với 78 bàn, cũng là đội lọt lưới nhiều nhất (55 bàn)
- Cặp đấu diễn ra nhiều nhất: Tây Ban Nha vs Italia (7 lần)
- Đội vô địch thắng ít nhất: Bồ Đào Nha (4 trận hòa, 3 trận thắng)
- Đội thắng nhiều nhất mà không vô địch: Pháp và Anh (thắng 5/7)
- Đội vượt qua vòng loại liên tiếp nhiều nhất: Đức (7 lần liên tiếp từ 1992 - 2020)
Một số kỷ lục cá nhân tại Euro
- Cầu thủ chơi nhiều kỳ Euro nhất: Ronaldo (5 kỳ, từ 2004 - 2020). Ronaldo cũng là người chơi nhiều trận nhất (25 trận), thắng nhiều trận nhất (12 trận) và nhiều phút nhất (2153 phút).
Ronaldo nắm giữ nhiều kỷ lục tại các kỳ Euro |
- Cầu thủ trẻ nhất từng thi đấu: Odegaard, Na Uy (15 tuổi 300 ngày ở vòng loại) và Kacper Kozlowski, Ba Lan (17 tuổi 246 ngày).
- Cầu thủ già nhất từng ra sân: Gabor Kiraly, Hungary (40 tuổi 86 ngày)
- Vua phá lưới các kỳ Euro (vòng chung kết): Ronaldo (14 bàn)
- Cầu thủ ghi nhiều bàn nhất một kỳ Euro (vòng chung kết): Platini (9 bàn, 1984)
- Cầu thủ trẻ nhất từng ghi bàn: Johan Vonlanthen, Thụy Sĩ (18 tuổi 141 ngày)
- Cầu thủ trẻ nhất từng lập hattrick: Dieter Muller, Đức (22 tuổi 77 ngày)
- Cầu thủ già nhất ghi bàn: Ivica Vastic, Áo (38 tuổi 257 ngày)
- Cầu thủ già nhất lập hattrick: Platini, Pháp (28 tuổi 364 ngày)
- Cầu thủ già nhất ghi bàn ở chung kết: Bonucci, Italia (34 tuổi 71 ngày)
- Bàn thắng nhanh nhất: Dmitri Kirichenko, Nga (67 giây - Euro 2004)