Vị trí thủ môn Man City, từ Ederson tới Donnarumma: Khi Pep sẵn sàng thay đổi vì thời-thế

Man City, Pep Guardiola và Ederson đã cùng nhau tạo nên một cuộc cách mạng vai trò của thủ môn tại Premier League. Vậy, chúng ta nên hiểu việc Man City chiêu mộ Gianluigi Donnarumma - một thủ môn có phong cách gần như trái ngược với Ederson như thế nào cho đúng?

Thói quen chuyền bóng của thủ môn đã thay đổi vô cùng lớn trong những năm tháng của Pep Guardiola ở Anh. Đó là sự thật!

Mùa giải 2015/16 - mùa bóng cuối cùng mà Ngoại hạng Anh… chưa-có-Pep, 74.2% tổng số pha phát bóng lên kết thúc ở phần sân đối phương. Mùa trước, tỷ lệ này là… 40.4%.

Việc thay đổi luật (từ mùa 2019/20) cho phép các cầu thủ của đội phát bóng có thể chuyền cho nhau trong vòng cấm tạo ra tác động không nhỏ tới các phương án chuyền bóng từ thủ môn. Tuy nhiên, không hề quá lời khi khẳng định Man City của Pep đã tạo ra một cuộc cách mạng ở vị trí thủ môn cho Premier League.

Tỷ lệ chuyền bóng chính xác (bình quân) của các thủ môn Premier League đã tăng từ mức 50% mùa 2015/26 lên hơn 65% trong 6 mùa giải liên tiếp gần nhất chính là minh chứng.

Nhưng có thể tin, những gì Man City-Pep đã làm được với bóng đá Anh có lẽ sẽ không bao giờ xảy ra nếu không có sự xuất hiện của Ederson vào năm 2017.

Sự hiện diện của thủ thành xuất sắc người Brazil đã cho phép Pep đòi hỏi ở thủ môn của ông những điều mà không ai khác có thể làm được. Khả năng chuyền bóng từ những cú phát bóng lên của Man City đã thay đổi đáng kể trong mỗi mùa giải Guardiola dẫn dắt.

  

Trong thế trận mở, City có thể thu hút đối thủ tốt hơn bất kỳ đội bóng nào khác, bởi họ có Ederson. Thủ môn người Brazil đủ bình tĩnh và khéo léo để xử lý bóng trước áp lực từ những pha pressing tầm cao. Về cơ bản, với Ederson, City luôn có nhiều hơn đối thủ MỘT NGƯỜI trong quá trình triển khai bóng từ phía sau.

Không chỉ gọn gàng và chắc chắn ở các đường chuyền ngắn, Ederson còn sở hữu khả năng phóng các đường chuyền vượt tuyến có độ chuẩn xác cao.Đó là lý do giải thích tại sao, Ederson là thủ môn tạo ra cơ hội ổn định hơn mọi đồng nghiệp cùng vị trí trong lịch sử Ngoại hạng Anh.

Cụ thể, Ederson đã có 7 pha kiến tạo tại Ngoại hạng Anh trong 8 mùa giải khoác áo Man City, nhiều hơn 2 so với bất kỳ thủ môn nào khác. Đáng nói, trong suốt thời gian Ederson chơi bóng ở Anh, tất cả các thủ môn Premier League khác chỉ có 19 pha kiến tạo.

Chỉ riêng mùa giải 2024/25 cũng là mùa cuối cùng của Ederson, thủ môn người Brazil đã có được thành tích kiến tạo khó tin: 4 đường chuyền thành bàn và thống kê này thậm chí còn, nhiều hơn kha khá cầu thủ tấn công danh tiếng, bao gồm cả Erling Haaland, Mohammed Kudus , Noni Madueke hay Phil Foden .

Nhưng giờ, Ederson đã gia nhập CLB Thổ Nhĩ Kỳ Fenerbahce. Thế chỗ anh là Gianluigi Donnarumma, người vừa cùng PSG giành cú ăn 4 và được thừa nhận là thủ môn xuất sắc nhất ở thời điểm hiện tại.

****************

Có 2 luồng quan điểm rất rõ ràng về việc City chiêu mộ thủ thành người Italia. Thứ nhất, hoàn toàn không có gì là khó hiểu khi City muốn sở hữu thủ môn được xếp vào Top 1 hay nhất trong thời đại của anh ta, nhất với một cái giá tốt (chỉ 25 triệu bảng).

Thứ 2, thật kỳ quặc và đáng ngạc nhiên khi Pep Guardiola, người từng “hi sinh” Joe Hart để ưu tiên các thủ môn giỏi chơi chân (Claudio Bravo và sau đó là Ederson) lại sẵn sàng chào đón một Donnarumma mang phong cách cổ điển.

Tất nhiên, phải khẳng định luôn: thay thế một thủ môn đặc biệt đến mức dị biệt như Ederson là diều vô cùng khó. Chất lượng làm việc khi có bóng trong chân của Ederson vượt xa đa số các thủ môn hiện nay, là sự thật không phải tranh cãi. Tuy nhiên, nhiều người quên mất rằng Ederson vẫn làm rất tốt công việc bắt buộc của một thủ môn. 

Tại Ngoại Hạng Anh mùa trước, Ederson đã giúp Man City thoát thua ít nhất 6 bàn so với thống kê kỳ vọng (từ các pha dứt điểm trúng đích không tính phạt đền), và đây là con số cao hơn bất kỳ thủ môn nào khác cùng giải đấu.

 

Với Donnarumma, ít nhất City sẽ sở hữu một thủ môn siêu hạng ở khả năng bảo vệ khung thành. Trong 10 mùa giải tính từ thời điểm Donnarumma đột phá tại Milan vào năm 2015 – chỉ có hai thủ môn thuộc năm giải hàng đầu châu Âu có số lần cứu thua nhiều hơn anh. 

Trong khoảng thời gian đó, Donnarumma để thủng lưới ít hơn 40.6 bàn so với trung bình một thủ môn, chỉ xếp sau Jan Oblak (45.4) và Brice Samba (41,0). 4 trong 10 mùa giải ấy, Donnarumma có số lần cứu thua cao hơn thành tích của Ederson mùa trước.

***************

Tháng trước, khi HLV Luis Enrique quyết định loại Donnarumma khỏi danh sách đá chính trận Siêu Cúp châu Âu với Tottenham, ông có nói thế này: “Đây là một quyết định khó khăn. Donnarumma rất giỏi, là 1 trong những thủ môn xuất sắc nhất hiện nay. Nhưng… chúng tôi đang tìm kiếm những điều khác ở vị trí thủ môn”.

Suy ngẫm kỹ những gì Enrique phát biểu, chẳng phải khả năng chuyền bóng của Donnarumma chính là lý do hay sao. Phải thừa nhận, Donnarumma không giỏi xử lý bóng và chuyền bóng như các thủ môn hàng đầu ở kỹ năng này. Nhưng so với mặt bằng chung, anh không hề tệ. Thực tế, chính vì Donnarumma quá xuất sắc trong công việc chính của thủ môn, nên những khía cạnh liên quan đến việc “chơi chân” của anh đã-đang bị thổi phồng.

Joe Hart, người hiểu rõ hơn bất kỳ ai việc trở thành nạn nhân khi HLV của đội theo đuổi một thủ mang phong cách khác là như thế nào, mới đây cũng khẳng định rằng: anh không thấy Donnarumma có-vấn-đề với việc xử lý bóng hay chuyền bóng, và những gì xoay quanh thủ môn người Italia đang bị “làm quá”.

"Donnarumma chơi chân rất ổn," Hart chia sẻ với chương trình Monday Night Club - BBC vào tuần trước. "Cậu ấy là thủ môn của một đội bóng có khả năng chơi xuyên các tuyến xuất sắc và đã giành chiến thắng ở mọi giải đấu mùa trước"

Việc phân tích dữ liệu chuyền bóng của Donnarumma gặp nhiều khó khăn vì PSG thường chiếm ưu thế lớn ở thời lượng kiểm soát bóng trong các trận đấu. 

Ví dụ, trong số tất cả các thủ môn thi đấu hơn 100 phút tại Ligue 1 mùa 2024/25, chỉ có Gerónimo Rulli (86.9%) của Marseille có tỷ lệ chuyền bóng thành công cao hơn Donnarumma (85.4%). Mùa trước, tỷ lệ chuyền dài của Donnarumma cũng chỉ chiếm 25.6% tổng số các đường chuyền, ít thứ 2 Ligue 1. 

Nhìn vào những con số thống kê của Donnarumma tại Champions League mùa trước, ta có thể thấy rõ hơn đôi chút về khả năng của anh. Tỷ lệ chuyền bóng thành công của Donnarumma giảm xuống còn 73,9%, và 40.2% trong tổng số các đường chuyền của anh là chuyền dài. 

Xem xét kỹ hơn dữ liệu, Donnarumma thực hiện nhiều đường chuyền an toàn hơn hầu hết các thủ môn khác. Tại Champions League mùa trước, anh nằm trong số những thủ môn có tỷ lệ chuyền bóng lên phía trước thấp nhất (45.6%). Donnarumma là kiểu thủ môn không sẵn sàng thực hiện các đường chuyền có độ mạo hiểm cao.

***************

Vậy, tất cả những điều đó có ý nghĩa gì đối với Man City?

Với Donnarumma trong khung gỗ, Pep chắc chắn sẽ phải điều chỉnh lối chơi của đội. City đã để thủng lưới một bàn trước Tottenham mùa này bởi một đường chuyền mạo hiểm trong vòng cấm của thủ môn Trafford. Và Pep có thể sẽ không yêu cầu Donnarumma làm điều tương tự. 

Pep từ lâu rất hài lòng khi thủ môn của mình cố gắng tìm cách đưa bóng cho Haaland ở phía trên bằng những đường chuyền trực tiếp. Ederson đã làm tuyệt đối tốt công việc này, nhưng thật khó để kỳ vọng Donnarumma có thể “tiếp nối” điều đó. 

Ederson có SỐ PHA KIẾN TẠO thành bàn trong 26 trận Ngoại hạng Anh mùa 2024/25 (4) bằng SỐ CƠ HỘI mà Donnarumma tạo ra trong 412 trận trên mọi đấu trường trong suốt sự nghiệp cấp CLB của anh. Sự tương phản là vô cùng lớn!

Tuy nhiên, như Pep Guardiola hơn một lần thừa nhận, Ngoại hạng Anh đang thay đổi và giờ những pha chuyển đổi trạng thái và tấn công nhanh, trực diện mới là thứ được ưa chuộng. “Ngày nay, bóng đá hiện đại chính là cách chơi của những Bournemouth, Newcastle, Brighton và Liverpool… Bóng đá hiện đại không còn là lối chơi dựa trên định hướng vị trí nữa”.

Tóm lại, Pep Guardiola, bậc thầy của “Juego de Posicion - định hướng vị trí” đang sẵn sàng thay đổi theo thời thế. Sự xuất hiện của thủ môn Donnarumma - thế chỗ Ederson chính là một phần cho những đổi thay của Pep, để biến Man City trở thành một đội bóng chắc chắn hơn ở phía sau và trực tiếp hơn ở phía trước.

Guardiola và Ederson đã cách mạng hóa vị trí thủ môn của bóng đá Ngoại hạng Anh. Việc chiêu mộ Donnarumma sẽ không tạo ra hiệu ứng xúc tác tương tự, nhưng dường như nó là một dấu hiệu cho thấy xu hướng (tiếp theo) của bóng đá hiện đại.

Nguồn tham khảo: From Ederson to Gianluigi Donnarumma: Pep Guardiola’s Choice Shows Role of Goalkeeper is Changing Again (the Analyst)