Trong bóng đá, có những khoảnh khắc “ngã rẽ số phận” chỉ thực sự trở nên rõ ràng khi ta nhìn lại sau nhiều năm. Với Mikel Arteta, người vừa chạm mốc 300 trận trên cương vị HLV trưởng Arsenal bằng thắng lợi 2-0 trước West Ham đêm thứ Bảy, điều đó càng đáng để suy ngẫm.
 |
May thay, cuộc đời không có chữ “nếu”…
Thử hình dung, chuyện gì sẽ xảy ra nếu Arsenal năm 2019 không chọn Arteta? Khi ấy, đội bóng đang chao đảo sau thời Unai Emery, cần một cú hích để vực dậy. Danh sách ứng viên được truyền thông nhắc tới đủ mọi gương mặt: từ HLV tạm quyền Freddie Ljungberg, cựu thủ quân Patrick Vieira, những chiến lược gia lão luyện của bóng đá Ý như Carlo Ancelotti, Massimiliano Allegri, cho đến Brendan Rodgers, Mauricio Pochettino, thậm chí có tờ báo còn đưa ra cái tên… Chris Wilder, người khi ấy đang dẫn Sheffield United.
Liệu bất kỳ ai trong số đó có thể trụ lại gần 6 năm, đi qua 300 trận đấu và vẫn để lại cảm giác “mối lương duyên này chưa dừng lại ở đây”? Chúng ta sẽ không bao giờ biết chắc câu trả lời. Nhưng có một điều hiển nhiên: Arteta đã biến Arsenal thành một thế lực thực sự, và quan trọng hơn cả, ông cho thấy mình vẫn còn rất nhiều điều chưa khai phá cùng đội bóng.
Hãy quay ngược thời gian về phòng thay đồ mà Arteta bước vào vào mùa đông năm 2019. Ông xuất hiện với một kho ý tưởng phong phú, sự tập trung sắc bén và nguồn năng lượng cháy bỏng, nhưng lại hoàn toàn thiếu “thanh thế” trên cương vị HLV. Về cơ bản, Arsenal đã giao vận mệnh của một CLB có tham vọng trở lại nhóm “ông lớn” châu Âu cho một người chưa từng cầm quân một trận đấu chuyên nghiệp nào.
Nhìn lại, đó là quyết định táo bạo đến mức phi thường. Một “ông lớn” đang lảo đảo của Premier League đặt niềm tin vào một kẻ tay trắng trên con đường huấn luyện, với hy vọng người thuyền trưởng trẻ này sẽ kéo cả tập thể leo lên đỉnh cao. Nhiệm vụ ấy, dĩ nhiên, khổng lồ và gần như bất khả.
Đội hình Arsenal khi ấy đầy rẫy vấn đề. Sau nhiều năm mua bán thiếu định hướng, chất lượng nhân sự chắp vá và phong độ thất thường, tập thể rơi vào trạng thái mất phương hướng. Tham vọng chung và tinh thần đồng đội bị bào mòn. Trên bảng xếp hạng, Arsenal rơi xuống vị trí thứ 10, và rồi không lâu sau đó bị loại khỏi Europa League bởi cái tên… quen thuộc: Olympiacos. Vì sao quen thuộc, xin hãy kiên nhẫn đọc tiếp bài viết này.
Một hành trình “trưởng thành” bắt đầu từ con số 0
Sự khác biệt giữa Arsenal năm 2019 và Arsenal ngày nay có thể thấy rõ rệt chỉ bằng việc so sánh đội hình xuất phát đầu tiên của Arteta với đội hình mới nhất mà ông sử dụng. Trong trận ra mắt trên sân khách trước Bournemouth, ngay cả việc điền tên cầu thủ vào danh sách thi đấu cũng là một thử thách với HLV trẻ người Tây Ban Nha.
Dưới đây là đội hình hôm ấy, và hãy đặc biệt chú ý tới băng ghế dự bị.
 |
Có một số lựa chọn khác đáng chú ý trong đội hình Arsenal nhưng không lọt vào danh sách trận này bao gồm Calum Chambers, Sead Kolasinac và một chàng trai người Brazil mới 18 tuổi khi đó: Gabriel Martinelli.
Phân tích kỹ băng ghế dự bị của ngày ấy: các hậu vệ không phải mẫu “cột trụ” đáng tin cậy, hàng tiền vệ còn quá non và chưa thực sự định hình chỗ đứng, còn phương án tấn công chính (Pepe) thì bị đè nặng bởi cái giá chuyển nhượng khổng lồ và những màn trình diễn chưa bao giờ xứng đáng với kỳ vọng đó.
Còn bây giờ thì sao? Hãy nhìn vào danh sách dự bị của Arsenal trong trận thắng Olympiacos ở Champions League giữa tuần trước. Đó là Declan Rice và Jurrien Timber, những người vào sân ngay đầu hiệp hai. Đó là Bukayo Saka - người đã trưởng thành vượt bậc kể từ ngày ra mắt với vai trò hậu vệ trái tuổi teen cùng nhạc trưởng mới đầy phong cách Eberechi Eze.
Khi trung vệ Gabriel cảm thấy hơi căng cơ, lựa chọn thay thế là Cristhian Mosquera hoặc Riccardo Calafiori. Đồng nghĩa với việc hai tài năng trẻ Ethan Nwaneri và Max Dowman không có cơ hội ra sân. Nhưng điều đó không thành vấn đề, bởi sự thật là trong suốt 6 năm qua - thậm chí là trong lịch sử hiện đại - Arsenal chưa từng sở hữu băng ghế dự bị dồi dào nhân tài đến vậy.
 |
| Những cầu thủ thi đấu nhiều trận nhất cho Arsenal dưới thời HLV Mikel Arteta, tính đến trước vòng 7 Premier League cuối tuần qua |
Trong số những người từng góp mặt ở trận đầu tiên Arteta cầm quân, chỉ còn lại Bukayo Saka là trụ cột thực sự của đội hình hiện tại. Và cũng cần dành lời khen cho Gabriel Martinelli - người duy nhất trong đội hình mùa này từng có mặt trong 30 cầu thủ mà Arsenal sử dụng mùa 2019/20.
Và như một sự sắp đặt đầy cảm hứng của lịch sử khi cả Saka và Martinelli đã lần lượt lập công trong 2 chiến thắng gần nhất tại Premier League (trước Newcastle và West Ham). Trên hành trình ấn tượng cùng ông thầy Arteta, mọi thứ xung quanh họ đã thay đổi quá nhiều.
Trước trận gặp West Ham United đêm thứ Bảy vừa qua, trận đấu mà Mikel Arteta chạm mốc 300 lần cầm quân tại Arsenal, vị thuyền trưởng người Tây Ban Nha đã được các phóng viên hỏi về những ký ức xưa. Tâm trí ông lập tức quay về hình ảnh một Bukayo Saka rất khác so với hiện tại.
“Bukayo khi ấy chơi ở vị trí hậu vệ trái,” Arteta hồi tưởng. “Đó là điều đầu tiên xuất hiện trong tâm trí tôi khi nhớ lại trận gặp Bournemouth đầu tiên. Cậu ấy khi đó còn ở rất xa vạch xuất phát, cả về hành trình sự nghiệp lẫn con người. Khác xa với những gì cậu ấy sẽ trở thành, khác xa với vai trò trọng trách mà cậu ấy đang gánh vác hiện nay. Nhưng chúng tôi đã có một hành trình tuyệt vời cùng nhau, và tôi hạnh phúc mỗi ngày khi chứng kiến sự trưởng thành ấy”.
Những thử thách ở đội bóng trong tim
Khi có chút thời gian để nhìn lại chặng đường đã đi qua cùng Arsenal, Arteta chợt nhớ về vô số cầu thủ đã xuất hiện rồi rời đi trong suốt hành trình ấy.
“Có người gắn bó chỉ sáu tháng,” ông chia sẻ, “có người ở lại 3 năm, có người 18 tháng, nhưng tất cả đều có vai trò quan trọng - đôi khi là để giúp đội bóng tiến lên, đôi khi lại để giúp bạn nhận ra rằng đã đến lúc phải thay đổi và đánh giá lại những gì mình đang làm”.
“Khi tôi bắt đầu công việc tại đây, tôi không hề biết mình sẽ ngồi vào chiếc ghế này trong bao lâu, và cùng với những ai. Điều duy nhất tôi có thể nói là tôi biết ơn và tận hưởng từng phút giây, và hy vọng sẽ còn nhiều khoảnh khắc như thế nữa trong tương lai”, Arteta nói thêm.
Hiện tại, Arteta đang xếp thứ 7 trong danh sách những HLV gắn bó lâu nhất với Arsenal. Nhưng sẽ không quá khó để hình dung ông có thể tiếp tục leo lên vài bậc nữa. Thêm một vài năm, ông sẽ tiệm cận kỷ lục của Herbert Chapman, vị HLV huyền thoại được dựng tượng ngay dưới chiếc đồng hồ nổi tiếng tại sân vận động của CLB.
 |
| Những HLV dẫn dắt Arsenal nhiều trận nhất, tính đến trước vòng 7 Premier League cuối tuần qua |
Trong lịch sử, Arsenal vốn tự hào với truyền thống trung thành cùng các HLV của mình, luôn có phần ngần ngại khi phải chia tay bất kỳ ai. Điều này từng bị coi là lỗi thời khi bóng đá thế giới bước vào thế kỷ 21, nơi “tuổi thọ” trung bình của những chiếc ghế huấn luyện chỉ khoảng một năm.
Thế nhưng, Arteta - ở tuổi 37 khi bắt đầu sự nghiệp huấn luyện - đã tìm thấy “nơi đặc biệt” của mình, một CLB mà ông cảm thấy gắn bó chặt chẽ kể từ những ngày còn khoác áo dưới trướng “Giáo sư” Arsene Wenger.
“Hãy gìn giữ những giá trị của CLB,” đó là lời nhắn nhủ cuối cùng của Wenger khi khép lại 22 năm giữ lửa trên băng ghế huấn luyện Arsenal. Unai Emery là người kế thừa đầy khó khăn, phải tiếp quản ngay sau một tượng đài, và rồi đến lượt Arteta - người có được cơ hội “dọn dẹp tàn dư”, đặt khoảng cách cần thiết với quá khứ và tự mình khắc dấu ấn bằng những giá trị tham vọng mới.
Dĩ nhiên, hành trình ấy không hề bằng phẳng. Đại dịch COVID-19 cùng những tháng ngày huấn luyện trong giãn cách. Việc buộc phải loại bỏ những ngôi sao lớn như Mesut Ozil và Pierre-Emerick Aubameyang. Mùa giải mở màn bằng ba thất bại liên tiếp và phải bám trụ để không gục ngã. Những chỉ trích khi đem về những bản hợp đồng không được lòng số đông. Cơn ác mộng chấn thương nối tiếp nhau. Sự bất mãn với các quyết định trọng tài. Bị gắn mác “phòng ngự, bảo thủ”. Nỗi thất vọng ở các giải cúp quốc nội sau niềm vui đoạt FA Cup 2020. Về nhì. Rồi lại về nhì. Và một lần nữa…
300 trận và khát vọng chạm tới sự “phi thường”
Arteta hiểu rất rõ những áp lực xoay quanh câu chuyện danh hiệu. Ông không thể hứa hẹn chắc chắn điều gì giống như Arne Slot, Pep Guardiola, Enzo Maresca hay bất kỳ HLV nào đang dẫn dắt một đội bóng trị giá hàng trăm triệu bảng. Ông cũng chẳng thể đưa ra cam kết tuyệt đối. Nhưng sức ép từ những điều như thế thì luôn tồn tại, và ngày càng khắc nghiệt.
Đêm thứ Bảy vừa qua, khi Arteta cán mốc 300 trận bằng chiến thắng 2-0 trước đối thủ cùng thành phố West Ham, một câu hỏi cũ lại được đặt ra: Liệu Arsenal có đủ sức duy trì phong độ và cảm hứng chiến thắng bền bỉ trong cuộc đua vô địch dài và đầy cạm bẫy?
 |
Sau chuỗi trận đầu mùa khốc liệt, tháng 10 mang tới những đối thủ thuộc dạng “tầm trung”, những đội nhìn qua thì tưởng “dễ ăn”, nhưng chính họ lại từng khiến Arsenal khốn đốn. Mùa trước, chính những cái tên như West Ham, Crystal Palace và Fulham đã khiến Arsenal đánh rơi tới 9/12 điểm tối đa.
Trong số này, Crystal Palace, với phong độ ấn tượng từ đầu mùa giải mới, chắc chắn cần được dành sự cảnh giác đặc biệt. Dẫu vậy, Arteta cũng đặt kỳ vọng các học trò sẽ thu về nhiều hơn từ loạt trận tháng 10, thay vì lặp lại sai lầm cũ. Bởi để chạm tới ngôi vương, tiêu chuẩn bây giờ không chỉ là “giỏi”, mà phải là phi thường.
“Chúng tôi đã có danh hiệu,” Arteta thẳng thắn, “nhưng chưa phải những danh hiệu lớn nhất, và đó mới là vấn đề. Đôi khi trong thể thao, bạn phải chúc mừng đối thủ vì họ đơn giản là đã làm tốt hơn bạn. Bạn có thể chơi rất hay, thậm chí xuất sắc, nhưng đối thủ lại ở mức độ phi thường. Và tại Premier League này, đó chính là tiêu chuẩn bắt buộc. Chúng tôi sẽ cố gắng vươn tới điều đó”.
300 trận đã qua, và chẳng ai biết còn bao nhiêu trận nữa đang chờ đợi phía trước. Nhưng với Arteta, hành trình cùng Arsenal vẫn luôn tràn ngập xúc cảm tự hào. Bởi mỗi chiến thắng cùng đội bóng mà ông tôn thờ, như thắng lợi trước West Ham đêm thứ Bảy vừa qua, đều đem đến cho thuyền trưởng người Tây Ban Nha thêm rất nhiều động lực. Để ông tiếp tục cùng Arsenal chinh phục phần thưởng quý giá nhất mà họ tìm kiếm suốt hơn 2 thập kỷ qua: ngai vàng Premier League!
Nguồn tham khảo: Mikel Arteta and a quest for the ‘extraordinary’ as he nears 300 games in charge of Arsenal (The Athletic)
Huấn luyện viên Mikel Arteta đã có thể mỉm cười khi kỷ niệm trận đấu thứ 300 dẫn dắt Arsenal bằng chiến thắng 2-0 trước West Ham trên sân Emirates, nhưng niềm vui ấy nhanh chóng bị che mờ bởi nỗi lo mang tên Martin Odegaard.
Mặc dù không nhường penalty cho Viktor Gyokeres trong trận đấu West Ham, Saka cho biết quyền đá penalty ở Arsenal có thể thay đổi trong tương lai.
