Giovanni Leoni: Chuyến xuất ngoại mang theo hy vọng của cả nền bóng đá

Đó là một mùa đông ở thủ đô Tây Ban Nha. Fabio Cannavaro đang rời trung tâm huấn luyện của Real Madrid thì một người lạ mặt ra hiệu bảo anh dừng lại. Anh nghĩ rằng kia chắc là một người hâm mộ đến xin chữ ký. Đúng là người đó đã rút ra từ túi một tờ giấy. Nhưng không có cây bút nào để ký cả.

Thay vào đó, anh ta đã đưa cho Cannavaro một tấm danh thiếp. Trên đó, trung vệ của Real Madrid nhìn thấy một dòng chữ đỏ quen thuộc: France Football, tờ tạp chí đứng sau giải Ballon d’Or. Người phóng viên này hỏi liệu anh ta có thể lên xe của ngôi sao người Italy được không. Anh ta tỏ ra rất sốt sắng. Thời điểm ấy, cuộc bỏ phiếu cho giải thưởng đang diễn ra và đã đến giai đoạn nóng nhất.

Phóng viên kia tin rằng Cannavaro sẽ là người giành chiến thắng. Còn anh thì nghĩ anh ta chỉ đang nói đùa.

Năm ấy là 2006 và, chỉ mới vài tháng trước đó, Cannavaro đã dẫn dắt ĐTQG Italy lên ngôi vô địch World Cup trong tư cách đội trưởng. Tuy nhiên, anh không mấy tin tưởng vào cơ hội của mình. Chiếc thẻ đỏ của Zinedine Zidane trong trận chung kết đó đã mang tới cho Cannavaro một cơ hội. Nhưng trong lịch sử chưa từng có hậu vệ nào đoạt được giải thưởng dành cho cầu thủ xuất sắc nhất thế giới này (và kể từ đó vẫn chưa có ai). Franco Baresi từng về nhì vào năm 1989, còn Paolo Maldini “chỉ” đứng thứ 3 vào năm 1994.

Nhưng tới lượt Cannavaro thì khác. Trong kỳ World Cup diễn ra ở Đức, anh đã được ca tụng là “Bức Tường Berlin”.

Là cầu thủ Italy thứ tư và, cho đến nay, cũng là người Italy cuối cùng giành được Ballon d’Or, đồng thời còn là thủ quân gần nhất đưa Azzurri lên ngôi vô địch thế giới, Cannavaro thường được hỏi về tình hình hiện tại của bóng đá Italy. Tại sao họ lại từ vị thế một nhà vô địch thế giới rơi xuống tình cảnh không thể giành nổi vé dự vòng chung kết giải đấu này vào các năm 2018 và 2022?

Đôi khi, anh chỉ trích một cách gay gắt, thẳng thắn: “Bóng đá Italy đã đánh mất chính mình. Họ cố gắng thay đổi trong khi không cần phải xấu hổ về ‘DNA bóng đá’ vốn có”. Cũng có lúc anh lựa lời lẽ hòa nhã, ngoại giao hơn: “Bóng đá là một chu kỳ và, dù sớm hay muộn, chắc chắn sẽ xuất hiện một thế hệ mới mang lại sức cạnh tranh mạnh mẽ hơn.”

Giovanni Leoni, trung vệ trẻ vừa gia nhập Liverpool từ Parma với mức phí chuyển nhượng ban đầu là 26 triệu bảng, ra đời sau khi Cannavaro nhận Quả Bóng Vàng vào tháng 11/2006 chưa đầy 1 tháng, vậy nên anh quá trẻ để từng được chứng kiến đẳng cấp của huyền thoại này ở thời kỳ đỉnh cao phong độ.

Leoni chỉ mới 3 tuổi khi cuộc hành trình bảo vệ ngôi vương của Italy kết thúc với vị trí cuối bảng và không giành được bất kỳ một chiến thắng nào ở kỳ World Cup 2010 diễn ra tại Nam Phi, năm anh lên 7 tuổi chính là năm gần nhất Azzurri được góp mặt ở World Cup (2014, Brazil), nhưng rồi họ cũng phải rời cuộc chơi ngay từ vòng bảng sau 3 trận: Thắng Anh, nhưng thua Uruguay và Costa Rica.

Thực ra thì việc sản sinh ra những hậu vệ như Leoni chưa bao giờ là vấn đề của bóng đá Italy trong giai đoạn này. Điều họ thiếu chính là những Baggio, Totti, Vieri và Del Piero mới.

Leoni, một chàng trai chỉ cần 14 lần đá chính ở Serie A để được đồn đoán sẽ là “thủ lĩnh tương lai của đội tuyển Italy”, trưởng thành trong kỷ nguyên của bộ ba BBC (Leonardo Bonucci, Andrea Barzagli và Giorgio Chiellini) ở Juventus. Sau đó, họ được kế nhiệm bởi Alessandro Bastoni và “đóa hoa nở muộn” Francesco Acerbi của Inter. Đó là giai đoạn mà Italy thảm bại trong trận chung kết Euro 2012 nhưng giành được ngôi vương ở Euro 2021, và cũng là thời kỳ mà các hàng thủ đậm chất Italy đóng vai trò nền tảng cho các nhà Á Quân Champions League vào các năm 2015, 2017, 2023 và 2025.

Trong số các trung vệ kiệt xuất ấy, chỉ có duy nhất một người từng ra nước ngoài thi đấu khi đang ở đỉnh cao phong độ.

Lý do khá đơn giản. Đối với nhiều người Italy, không có điều gì lớn lao hơn việc khoác áo 1 trong 3 ông lớn trong nước. Ít có sân khấu nào vĩ đại hơn San Siro. Ít CLB nào có thể bảo chứng cho sự thành công tốt hơn Juventus. Chẳng hạn như Cannavaro: Anh chỉ chuyển tới Real Madrid sau chức vô địch World Cup 2006, khi Calciopoli nổ ra và Juventus bị đánh tụt hạng. Còn Chiellini và Bonucci chỉ rời Turin sau khi đã bước vào giai đoạn “xế chiều” của sự nghiệp: Chiellini sang Los Angeles, còn Bonucci thử sức ở Berlin rồi Istanbul.

Ngoại lệ được đề cập chính là Barzagli, và cũng chính cựu trung vệ này đã được một giám đốc thể thao người Italy (đề nghị giấu tên) so sánh với Leoni.

Barzagli hiện đang hoạt động trong vai trò bình luận viên kiêm một nhà sản xuất rượu vang điển trai, còn trước đây người đàn ông này từng nằm trong đoàn quân chinh phục World Cup 2006 của Italy, rồi 3 năm sau góp mặt trong cơn địa chấn vô địch Bundesliga của Wolfsburg. Anh còn được xem là bản hợp đồng mà Andrea Agnelli yêu thích nhất trong suốt thời kỳ làm Chủ tịch Juventus, không chỉ vì mức phí quá hời, chỉ vỏn vẹn 300.000 Euro vào tháng 1 năm 2011.

Khi Barzagli gia nhập Bianconeri, Chiellini và Bonucci đã có mặt sẵn ở đó. Hồi ấy CLB này đang sa sút trầm trọng, trải qua 2 mùa giải liên tiếp chỉ kết thúc ở vị trí thứ 7. Phải tới mùa hè năm đó, khi Antonio Conte lên nắm quyền và Andrea Pirlo đến từ AC Milan theo dạng chuyển nhượng tự do, Juventus mới khởi đầu chuỗi 9 năm liên tiếp giành Scudetto.

Andrea Barzagli

Dù vậy trong nội bộ Juventus thì Barzagli vẫn luôn được xem là nhân tố chủ chốt nhất, đóng vai trò nền tảng quan trọng nhất. Tuy ít được chú ý hơn Chiellini và Bonucci, nhưng chính 2 người họ đều thừa nhận rằng anh đã giúp họ trở thành những trung vệ xuất sắc hơn. Cả hai đều vô cùng nể phục anh. Khi Barzagli giải nghệ vào năm 2019, HLV trưởng của Juventus lúc ấy là Max Allegri đã gọi anh là “giáo sư của giới hậu vệ”. Lời nhận định đó trùng khớp với một câu nói nổi tiếng của Jose Mourinho: Juventus chính là Harvard của nghệ thuật phòng ngự.

Do đó, việc Leoni được so sánh với Barzagli khi chỉ mới 18 tuổi rõ ràng không phải là một lời khen suông. 

Thật hiếm khi cả ba ông lớn của bóng  đá Italy lại để vuột mất một tài năng trẻ nổi bật đến vậy, và có lẽ trường hợp này cũng tương tự với câu chuyện của Marco Verratti. Paris Saint-Germain đã vượt mặt Juventus vào năm 2012 để giành lấy chữ ký của chàng tiền vệ trẻ đầy tiềm năng này, và kể từ đó Verratti – khi ấy mới 19 tuổi, đang khoác áo Pescara – đã chẳng bao giờ trở về với giới bóng đá cấp CLB của Italy nữa.

Phải chăng câu chuyện của Leoni cũng đang giống như vậy?

Một mặt, sự bất lực trong việc ngăn chặn chuyến xuất ngoại của trung vệ 19 tuổi phản ánh thực trạng tài chính của Serie A và khoảng cách quá lớn về sức chi tiêu giữa các đội bóng hàng đầu của Italy và của Anh. Tính đến thời điểm hiện tại của kỳ chuyển nhượng mùa hè năm nay, các CLB Italy đã chi tổng cộng 860 triệu Euro. Đó là một con số không hề nhỏ. Tuy nhiên, con số được ghi nhận ở Premier League lại đang lên đến 2,4 tỷ Euro.

Mặt khác, nước Anh đã không còn là “con đường ít người đi”  đối với các cầu thủ Italy nữa. Đây là một hướng đi đang càng ngày càng được ưa chuộng hơn, đặc biệt là đối với những cầu thủ trẻ. Nếu Cannavaro khoác áo Parma vào năm 2025 thay vì 2005, rất có thể bước đi tiếp theo của anh sẽ là Premier League chứ không phải Inter.

Sức hút tài chính là quá lớn, nhưng vượt trên cả yếu tố kinh tế, đó là một môi trường mà những tài năng trẻ người Italy đang được khuyến khích thử sức. Khi đội tuyển Italy, với tư cách là nhà đương kim vô địch, bị loại khỏi vòng 16 đội ở Euro 2024 vào mùa hè  năm ngoái, HLV trưởng của họ khi đó là Luciano Spalletti đã khẳng định rằng: Nếu có cơ hội xuất ngoại, đặc biệt là đến Anh, thì các cầu thủ Italy cần phải nắm bắt lấy nó. Ông tin rằng họ sẽ “lên trình” khi làm vậy, bởi vì đó là nơi có những tiêu chuẩn và  tính cạnh tranh cao nhất.

13 tháng sau đó, tức tính tới thời điểm hiện tại, Premier League chưa bao giờ chứng kiến nhiều cầu thủ Italy chinh chiến ở giải đấu này đến vậy: Sandro Tonali, Riccardo Calafiori, Federico Chiesa, Michael Kayode, Luca Koleosho, Wilfried Gnonto, Diego Coppola, Guglielmo Vicario, Destiny Udogie. Có lẽ sắp tới sẽ có cả Gianluigi Donnarumma nữa.

Điều này hẳn sẽ là một nguồn hy vọng lớn đối với nền bóng đá Italy

Kayode, người ghi bàn thắng duy nhất trong trận chung kết khi đội tuyển Italy giành chức vô địch Euro U19 2 năm trước, đã được Brentford chiêu mộ từ Fiorentina hồi tháng 1 vừa qua (ban đầu là theo dạng cho mượn còn giờ thì đã trở thành mua  đứt), trong một thương vụ gần như không gây chú ý. Trung vệ 21 tuổi Coppola đã  được Brighton đem về trong mùa hè này. Cả hai CLB trên đều rất nổi tiếng về khả năng phát hiện và phát triển các tài năng.

Còn Liverpool, danh tiếng của họ trong lĩnh vực này thì chẳng cần phải bàn cãi.

Sự thăng tiến của Leoni phải nói là quá phi thường – nhanh tới mức chóng mặt, khi mà anh mới chỉ có 8 lần ra sân cho các đội tuyển trẻ của Italy. Anh là con trai của một nhân viên ngân hàng và một chuyên gia vật lý trị liệu, cả hai đều từng chơi môn bóng nước ở đẳng cấp cao. Một người anh em của anh là Edoardo cũng đã nối nghiệp cha mẹ khi thi đấu bóng nước ở giải hạng nhì Italy. Gia đình có truyền thống thể thao ấy thậm chí còn từng nhận nuôi một cầu thủ bóng rổ, Mahamadou Diarra, người đã gia nhập đội bóng rổ chuyên nghiệp địa phương Petrarca.

Trong gia đình, Leoni là cầu thủ bóng đá duy nhất. Anh ra mắt đội một của Padova (khi ấy đang thi đấu ở giải hạng 3 Italy) vào năm 16 tuổi, thậm chí còn sớm hơn cả huyền thoại Alessandro Del Piero thuở trước, một nhân vật lớn cũng từng trưởng thành tại CLB này hồi đầu thập niên 1990.  

Một trong những hình mẫu mà Leoni thần tượng lúc bấy giờ là “Smalldini”. Không, không  phải Paolo Maldini, bởi anh chưa từng được  chứng kiến Maldini thi đấu. Giải thích cho những ai chưa biết, thì “Smalldini” chính là biệt danh mà người hâm mộ đặt cho Chris Smalling trong giai đoạn trung vệ người Anh đạt được phong độ cho phép anh “vô hiệu hoá bất cứ thứ gì lọt vào vòng cấm” khi còn khoác áo Roma hồi đầu thập kỷ này. 

Vậy hình mẫu còn lại của Leoni là ai? Chính là một trong những người đồng đội mới của anh ở Anfield: Virgil Van Dijk.

Dù cho hiện tại đang ở trong tình cảnh hết sức rối ren, nhưng Sampdoria vẫn có thể sớm phát hiện ra Leoni và nhanh tay chiêu mộ anh hồi tháng 2 năm ngoái. Sau đó HLV trưởng Andrea  Pirlo đã ngay lập tức đưa chàng trai trẻ này lên đội một đang cố gắng tranh suất thăng hạng của mình. Nhờ một vài chấn thương của các đàn anh, Leoni đã có cơ hội đá cặp cùng trung vệ 22 tuổi Daniele Ghilardi. Mặc dù Sampdoria đã không thể giành vé thăng hạng trong mùa hè ấy, nhưng Leoni và Ghilardi thì lại làm được điều đó: Một người chuyển sang chơi cho Parma, một người được Verona  chiêu mộ. Mùa giải trước, Ghilardi là người được ra sân nhiều hơn, sát cánh với cái tên đã được nhắc đến ở trên là Coppola. Cả hai người họ đều đã vượt mốc 2.000 phút thi đấu ở Serie A 2024/25. Trong khi đó,  Leoni chỉ kịp góp mặt 17 trận, với tổng thời lượng thi đấu chỉ hơn 1.000 phút.

Hiện tại, Coppola là người duy nhất trong số họ từng khoác áo đội tuyển quốc gia, thế nhưng cả hai trung vệ của Verona  đều chưa hề tạo được dấu ấn mạnh mẽ như Leoni khi anh khẳng định chỗ đứng tại Parma dưới thời Fabio Pecchia, rồi tiếp tục duy trì vị thế mà mình đã gây dựng khi Cristian Chivu tiếp quản đội bóng này vào tháng 2. Leoni nổi bật với khả năng phòng ngự 1 chọi 1 và giành chiến thắng trong các pha tranh chấp ở không gian rộng.

Chỉ trong một thời gian ngắn, chàng trai trẻ này đã để lại ấn tượng lớn đến mức chẳng ai ngạc nhiên khi Chivu, vốn cũng từng là một trung vệ, ngay lập tức bày tỏ mong muốn mang cậu học trò này theo mình sang Inter, nơi ông trở thành người thay thế Simone Inzaghi hồi đầu mùa hè này.

Dĩ nhiên, Leoni vẫn cần trau dồi thêm sự tinh quái và sắc bén, bản lĩnh trong vòng cấm địa, nhưng đa phần mọi người đều tin rằng anh có đủ tố chất để sớm trở thành “cạ cứng” với Bastoni ở ĐTQG Italy. Tất nhiên, những cái tên như Calafiori của Arsenal hay Alessandro Buongiorno chắc chắn sẽ không chịu ngồi yên. Nhưng vấn đề là cả hai người họ đều rất mẫn cảm với chấn thương. Còn Leoni, cho đến nay, thì không.

Với việc gia nhập Liverpool, tài năng trẻ tuổi teen này sẽ đồng thời đáp ứng cả những nhu cầu trước mắt lẫn lâu dài; một sự kết hợp có lẽ sẽ khiến thương vụ này trở nên hết sức lý tưởng, cả về thời điểm và địa điểm, để anh phát triển và học hỏi từ chính một trong những thần tượng của bản thân: Virgil Van Dijk, nay đã 34 tuổi.

Trong tiếng Italy thì “Leoni” có nghĩa là “Sư tử”. Nó cũng gợi nhớ đến một trong những nhóm ultras khét tiếng (nay đã tan rã) của AC Milan: Fossa dei Leoni, dịch ra là “Hang Sư Tử”.

Giờ thì chúng ta hãy cùng chờ xem liệu vòng cấm của Liverpool có thể trở thành một “hang sư tử” thực thụ sau sự xuất hiện của Leoni: Một nơi gieo rắc sự sợ hãi, một nơi không kẻ nào dám bén mảng.

Theo James Horncastle, The Athletic

Tiểu sử trung vệ Giovanni Leoni
Thông tin tiểu sử Giovanni Leoni (sinh ngày 21 tháng 12 năm 2006) là trung vệ người Italia đang thi đấu cho câu lạc bộ Liverpool tại các giải đấu của nước Anh.