Bóng đá nhiều khi không hề ý thức được sự phi lý của chính nó. Ví dụ điển hình diễn ra vào tuần trước, khi HLV Enzo Maresca đề cập đến chấn thương đầu gối của Levi Colwill.
Colwill nhiều khả năng sẽ vắng mặt gần như trọn mùa này, sau khi dính chấn thương đứt dây chằng chéo trước. Đây là cú sốc lớn, bởi mùa trước anh đá tới 35 trận tại Premier League. Mất một trụ cột như vậy chắc chắn sẽ làm xáo trộn kế hoạch của bất cứ HLV nào.
Giải pháp đầu tiên của Maresca? Ông gợi ý rằng Todd Boehly nên nới rộng thêm cái hầu bao vốn đã rộng thênh thang của Chelsea để mang về một trung vệ mới. “CLB biết chính xác tôi nghĩ gì,” ông chia sẻ với báo giới. “Tôi cho rằng chúng tôi cần một trung vệ. Chúng tôi sẽ tìm giải pháp nội bộ. Nhưng như tôi đã nói, CLB hiểu rõ tôi nghĩ gì.”
Điều đáng nói là lý do ông đưa ra không phải vì thiếu người. Chelsea vẫn còn 5 trung vệ khác. 6 trung vệ nếu tính cả tân binh Jorrel Hato, người chủ yếu chơi ở vị trí hậu vệ trái. 7 trung vệ nếu tính cả Axel Disasi, người không nằm trong kế hoạch. Thậm chí là con số 8, nếu tính thêm tài năng trẻ Aaron Anselmino.
Nhưng với Maresca, không ai trong số đó làm được nhiệm vụ “đặc thù” mà ông cần. Ông thừa nhận họ “có thể thích nghi”, nhưng thông điệp rất rõ ràng: Ông muốn một tân binh.
“Các bạn biết Colwill quan trọng thế nào mùa trước, trong cách chúng tôi triển khai bóng,” Maresca giải thích. “Chúng tôi từng nói nhiều lần: Muốn tấn công hiệu quả thì phải triển khai bóng đúng cách từ tuyến dưới. Ở đó, Colwill là nhân tố then chốt.
“Chúng tôi đã chơi 64 trận mùa trước với sự luân phiên vị trí trung vệ thòng giữa Colwill và Tosin Adarabioyo. Giờ Colwill chấn thương, nghĩa là chỉ còn Tosin là người có thể hoàn thành tốt vai trò này. Trong khi đó, Wesley Fofana và Benoit Badiashile thường xuyên gặp vấn đề thể lực. Đó là lý do tại sao tôi nói rằng CLB hiểu rõ tôi nghĩ gì về chuyện mua thêm trung vệ.”
Thật khó để không bật cười khi nghe đến đây: Maresca đã chứng kiến khoảng… 20 bản hợp đồng mới cập bến sân Stamford Bridge với tổng giá trị gần 483 triệu bảng, nhưng vẫn nghiêm túc tuyên bố “cần thêm người”.
Nhưng thực ra đây là một xu hướng chung. Hiện có không ít HLV ở Premier League công khai phàn nàn rằng họ cần CLB mua thêm cầu thủ. Một số có lý do chính đáng: Fulham mới mua một thủ môn dự bị. Nottingham Forest có Arnaud Kalimuendo từ Rennes (và sắp tới sẽ là Douglas Luiz từ Juventus), nhưng vẫn thiếu chiều sâu để chinh chiến ở châu Âu.
Nhưng với nhiều trường hợp khác, thật khó để xem xét một cách nghiêm túc. Ruben Amorim chẳng hạn: Ông trung thành với phong cách chơi của mình đến mức Manchester United buộc phải thay máu toàn bộ hàng công mùa hè này, chỉ để phục vụ triết lý của ông. Trước đó, họ đã chi 25 triệu bảng hồi tháng Giêng cho Patrick Dorgu, một wing-back. Giờ M.U lại loay hoay tìm thêm tiền vệ, trong bối cảnh Kobbie Mainoo ngồi không trên ghế dự bị trước Arsenal.
Hẳn phản ứng tự nhiên của nhiều người khi nghe HLV than vãn chuyện thiếu người sẽ là: “Sao không thử tận dụng những cái tên mình đang có trước đã?” Nghe thì đơn giản, nhưng đúng là không ít HLV hành xử chẳng khác gì CĐV. Họ coi chuyển nhượng mới là cuộc chơi thật sự, rằng cứ mua thêm người là giải quyết hết mọi vấn đề. Trong khi bóng đá xuất hiện đầy rẫy ví dụ cho thấy điều ngược lại: Những HLV thật sự giỏi là người biết “liệu cơm gắp mắm”, biến cầu thủ sẵn có thành quân bài phù hợp với hệ thống của mình.
Pep Guardiola nổi tiếng vì những thử nghiệm đầy táo bạo: Kéo hậu vệ biên vào giữa sân, đẩy trung vệ ra cánh, biến số 10 thành tiền vệ cánh hay đưa tiền vệ lùi xuống đá trung vệ. Một trong những chìa khóa giúp Liverpool vô địch Premier League mùa trước không nằm ở tân binh, mà ở việc định nghĩa lại vai trò cho những cái tên sẵn có: Từ Ryan Gravenberch, Cody Gakpo cho đến Luis Diaz. Amorim cũng từng làm vậy ở Sporting CP; đáng chú ý nhất là trường hợp của Geovany Quenda, một tiền vệ chạy cánh nhưng đã được ông kéo xuống đá wing-back.
Theo một cách khác, đội hình xuất phát của Aston Villa trước Newcastle cuối tuần qua cũng cho thấy điều tương tự. Có tới 7 cái tên vốn đã ở CLB khi Unai Emery tiếp quản vào năm 2022, và lẽ ra đã là 8 nếu Emiliano Martinez không bị treo giò.
Điều này nhấn mạnh hai điểm. Thứ nhất, Emery đã làm rất tốt trong việc nâng tầm những cầu thủ cũ dưới thời Steven Gerrard và biến họ thành một tập thể gắn kết. Nhưng thứ hai, nó cũng cho thấy chính sách chuyển nhượng của Aston Villa vài năm qua không thực sự hiệu quả. Họ đã ký hợp đồng với 22 cầu thủ kể từ khi Emery tới, nhưng chỉ có 4 người góp mặt trong đội hình chính, gồm thủ môn Marco Bizot (dự bị cho Martinez), Youri Tielemans, Amadou Onana và Morgan Rogers. Điều đó cho thấy, không phải lúc nào tân binh cũng là lời giải.
Một phần vấn đề còn nằm ở sự bảo thủ của HLV. Nếu Maresca linh hoạt hơn, có lẽ ông không cần tìm bằng được một trung vệ có lối đá như Colwill. Nếu Amorim chịu thay đổi hệ thống một chút, có thể ông đã tận dụng tốt hơn những cầu thủ mà Man United có sẵn.
Nếu một hệ thống chiến thuật mong manh đến mức chỉ cần thiếu một mắt xích là buộc phải mua người mới, thì có lẽ vấn đề không nằm ở cầu thủ hay chuyển nhượng, mà nằm ở chính hệ thống hoặc ở HLV.
Hoàn toàn có thể hiểu cho tâm lý “xù lông” của các HLV: Trong môi trường mà chiếc ghế của họ có thể lung lay chỉ sau vài tuần, việc mang về một tân binh có thể dùng ngay bao giờ cũng dễ hơn là kiên nhẫn rèn giũa một cầu thủ. Và khi thất bại xảy ra, họ cũng có ngay cái cớ để né đòn: “Với đội hình này thì tôi còn làm được gì hơn?”
Không ai phủ nhận vai trò của chuyển nhượng, cũng chẳng ai cấm một tân binh nâng cấp đội bóng. HLV thậm chí có quyền thúc ép CLB chi tiêu khi thật sự cần thiết. Nhưng điều quan trọng là chuyển nhượng không phải là cây đũa thần cho mọi vấn đề. Có lẽ đã đến lúc nhiều HLV nên học cách tận dụng tối đa những gì mình đang có, thay vì chỉ chăm chăm ngước lên khán đài chờ ban lãnh đạo rút ví.
Theo New York Times