Những bàn thắng quyết định ở phút bù giờ - những khoảnh khắc cá nhân có thể đảo ngược cả mùa giải chỉ trong vài giây cuối - luôn là câu chuyện được truyền kỳ của Ngoại hạng Anh. Mùa này, các pha lập công muộn đang xuất hiện với tần suất nhiều chưa từng thấy.
 |
Trong số 70 trận đấu đã diễn ra tính cho tới trước vòng đấu cuối tuần này của Premier League 2025/26, có 10 trận được định đoạt bởi bàn thắng ở phút bù giờ, tỷ lệ cao nhất trong bất kỳ mùa giải Ngoại hạng Anh nào.
Đây không chỉ đơn thuần là một sự trùng hợp ngẫu nhiên diễn ra vào đầu mùa giải - thời điểm phần lớn các đội chưa đạt tới sự ổn định về nhân sự và chiến thuật. Bởi, khi so sánh với bất kỳ chuỗi 70 trận đấu nào trước đó, tần suất tương tự chưa bao giờ xuất hiện.
Tác động của những bàn thắng sau-phút-90 càng rõ ràng hơn khi tính cả những bàn gỡ hòa trong thời gian bù giờ, với 21% kết quả của mùa giải này được định đoạt vào những phút cuối, thậm chí giây cuối. Mùa giải vẫn còn rất dai phía trước và tỷ lệ này có thể sẽ giảm dần. Nhưng ngay từ thời điểm hiện tại, có thể khẳng định: chính những diễn biến kịch tính ở cuối trận, những bàn thắng muộn đã định hình bảng xếp hạng đầu mùa.
Nếu bỏ qua các pha lập công sau phút 90, Manchester City mới là đội đang dẫn đầu BXH Premier League. Ví dụ như City đã có thể không đánh rơi 2 điểm nếu ngăn cản được bàn gỡ hòa của Gabriel Martinelli ở thời gian bù giờ trong trận hòa 1-1 với Arsenal.
Tương tự, với Liverpool, đội của Arne Slot đã trải qua 2 thái cực hoàn toàn ngược trong những phút bù giờ với hai trận thua liên tiếp 1-2 trước Chelsea và Crystal Palace, nhưng trước đó là các chiến thắng muộn trước Newcastle và Burnley.
 |
Nhìn vào phản ứng của David Moyes sau trận derby Merseyside, chúng ta có thể hiểu được thời-gian-bù-giờ có ý nghĩa quan trọng đến như thế nào. HLV Everton đã nổi giận trong cuộc họp báo khi nói về việc “thiếu thời gian bù giờ” ở thất bại 1-2 của Everton trước đối thủ cùng thành phố. Trận đấu đó chỉ có 3 phút được cộng thêm và theo Moyes, như thế là là quá ít.
Trong những năm gần đây, các trận đấu tại Premier league nói riêng và bóng đá Thế giới nói chung, thường kéo dài hơn bởi những “khoảng dừng” vì VAR cũng như các khuyến nghị đối với trọng tài về việc tính toán thời gian bù giờ. Và điều đó dẫn tới xuất hiện thường xuyên hơn những bàn thắng muộn, thập chí… cực muộn. Mùa này, bình quân bàn thắng phút bù giờ tại Premier League được ghi ở thời điểm 93 phút 31 giây, muộn nhất trong 8 năm qua.
 |
Cách tiếp cận của một số HLV tiêu biểu vào cuối các trận đấu cũng tạo ra sự tác động. Ví dụ như Mikel Arteta của Arsenal - một trong những huấn luyện viên thuộc thế hệ mới - luôn coi cầu thủ dự bị vào sân là "người dứt điểm".
"Những cầu thủ dứt điểm (vào sân từ ghế dự bị) đôi khi sẽ quan trọng hơn cả những cầu thủ đá chính ", Arteta nói sau trận Arsenal thắng 2-0 Athletic Bilbao tại Champions League, trận đấu mà cả hai bàn của “Pháo thủ” đều được ghi bởi các cầu thủ dự bị Leandro Trossard và Martinelli.
Bàn thắng của Martinelli vào lưới Man City ở vòng đấu trước là một trong chín bàn thắng quyết định hoặc gỡ hòa trong thời gian bù giờ được ghi bởi các cầu thủ dự bị - chiếm 60% tổng số bàn thắng sau phút 90 và đáng chú ý.
Một tuần sau, vào ngày 27 tháng 9, Ngoại hạng Anh đã lập kỷ lục về số bàn thắng quyết định ở những phút cuối do cầu thủ vào sân thay người trong một ngày thi đấu. Maxim De Cuyper, Eddie Nketiah và Eli Kroupi đều vào sân từ ghế dự bị và lần lượt ghi bàn cho Brighton, Crystal Palace và Bournemouth. Cũng trong cuối tuần đó là các bàn thắng muộn của Joao Palhinha cho Tottenham trước Wolves và Gabriel cho Arsenal trong chiến thắng 2-1 trước Newcastle.
Thống kê cho biết, Jurgen Klopp của Liverpool là HLV số 1 ở hạng mục này với 13 bàn thắng quyết định ở phút bút giờ được ghi từ những cầu thủ vào sân thay người. Alex Ferguson chỉ chứng kiến bốn khoảnh khắc như vậy, nhưng mỗi lần đều rất đáng nhớ.
Tất cả đều là những khoảnh khắc quyết định: Diego Forlan vào lưới Chelsea, bàn thắng của John O'Shea tại Anfield, bàn thắng ấn tượng của Michael Owen trong trận derby thắng Manchester City 4-2, và bàn thắng ra mắt của Federico Macheda vào lưới Aston Villa mang tới chức vô địch cuối cùng trong kỷ nguyên Sir ALex.
Những khoảnh khắc này đã in sâu vào ký ức chung của người hâm mộ Ngoại hạng Anh, và có lẽ đã tô điểm thêm danh tiếng của Sir Alex về huyền thoại của những bàn thắng muộn dù số lượng những pha lập công quyết định sau phút 90 phút của Man United thời Ferguson không thực sự nhiều về mặt thống kê.
 |
Dưới đây là danh sách tất cả các huấn luyện viên Premier League có hơn 10 bàn thắng quyết định ở phút bù giờ và Ferguson xếp thứ ba chung cuộc. Nhưng xét về tỷ lệ phần trăm, Sir Alex - người dẫn dắt Man United 810 trận, đứng thứ tư từ dưới lên.
Đứng đầu danh sách là Marco Silva, Thomas Frank và Arteta, ba huấn luyện viên hiện tại của Ngoại hạng Anh, càng củng cố thêm ý tưởng rằng chúng ta thực sự đang ở trong kỷ nguyên của những bàn thắng muộn.
 |
Nhưng Pep Guardiola - một huấn luyện viên lưng dành đương đại lại vắng mặt trong danh sách này. Chỉ 2,8% số trận đấu của Man City thời Guardiola chứng kiến đội bóng của ông ghi bàn sau phút 90 để giành điểm, phần lớn là vì họ… không cần phải làm vậy. Man City đã giành được sáu trong tám chức vô địch Ngoại hạng Anh gần nhất và đội của Pep thường thắng phần lớn các trận đấu một cách dễ dàng.
Giờ đây, Ngoại hạng Anh có vẻ cạnh tranh hơn. 84 điểm mà Liverpool giành được để vô địch mùa giải trước là thành tích thấp nhất của một đội Quán quân kể từ sau kỳ tích Leicester 2015/16.
Để đo lường tính cạnh tranh, chúng tôi đã mượn một khái niệm từ kinh tế học gọi là "hệ số Gini", thường được sử dụng để đánh giá bất bình đẳng thu nhập nhưng được áp dụng ở đây cho điểm số của Ngoại hạng Anh.
Giá trị Gini là 100% có nghĩa là mọi điểm số đều tập trung vào một đội duy nhất, trong khi 0 thể hiện sự bình đẳng hoàn hảo với mọi đội bóng. So với bảy tuần thi đấu đầu tiên của chín mùa giải trước, năm nay là năm cạnh tranh nhất, với giá trị Gini là 22%. Một giải đấu cạnh tranh hơn làm tăng khả năng các trận đấu trở nên cân bằng ở giai đoạn cuối trận, sẵn sàng cho một bước ngoặt trong những phút bù giờ.
 |
Dù lý do cơ bản nào dẫn đến sự gia tăng đột biến các bàn thắng muộn, điều đó càng củng cố thực tế rằng, tại Ngoại hạng Anh, những khoảnh khắc quý giá nhất thường đến vào lúc thời gian đang đếm ngược từng giây. Save The Best For Last!
Nguồn tham khảo: Welcome to the Premier League’s late-goal era (The Athletic)
