Bóng đá Việt Nam nhìn từ thất bại của Indonesia, Malaysia

Thất bại trong việc "ngoại hóa" ĐT Indonesia và bê bối nhập tịch ở ĐT Malaysia là lời cảnh tỉnh cho bóng đá Việt Nam để chọn chiến lược phát triển bền vững.

Hôm 17/10, Liên đoàn Bóng đá Indonesia (PSSI) chính thức sa thải HLV Patrick Kluivert sau khi ĐT Indonesia thất bại trong hành trình giành vé dự World Cup 2026. Sự ra đi chóng vánh của huyền thoại Hà Lan, sau chỉ 9 tháng cùng mức chi tiêu lên tới 130 tỷ đồng, không chỉ là cái kết cho một bản hợp đồng không hiệu quả, mà còn mở ra một dấu hỏi lớn về tính đúng đắn trong chiến lược “ngoại hóa” cho đội bóng xứ Vạn đảo, điều từng được ca ngợi là “con đường ngắn nhất” để vươn tầm châu lục.

Trong khi quốc gia láng giềng với Indonesia là Malaysia, với nền bóng đá đang phải gồng mình xử lý một vụ bê bối nghiêm trọng liên quan đến hồ sơ nhập tịch cầu thủ. Những quy định bị lách, những chứng nhận bị làm giả và nguy cơ bị các tổ chức bóng đá quốc tế phạt nặng đang phủ bóng đen lên cả ĐT Malaysia.

Bóng đá Việt Nam nhìn từ bài học của Indonesia, Malaysia 1

ĐT Malaysia vướng bê bối nhập tịch

Điểm chung giữa của ĐT Indonesia và ĐT Malaysia cùng nhập tịch cầu thủ nhanh và nhiều nhất trong những năm gần đây. Tuy nhiên, cú sảy chân cùng lúc của họ đang cho thấy “ngoại hóa” không phải là tấm vé thông hành đến thành công.

Câu chuyện nhập tịch cầu thủ đang trở thành xu thế ở Đông Nam Á, và ĐT Việt Nam cũng không nằm ngoài vòng xoáy đó. Tiền đạo gốc Brazil Nguyễn Xuân Son sau khi nhập tịch, đã góp công lớn đưa ĐT Việt Nam vô địch ASEAN Cup 2024. Sắp tới, trung vệ Gustavo đang được cân nhắc, thậm chí cả tiền vệ Đỗ Hoàng Hên (tên gọi mới của Hendrio sau khi nhập tịch Việt Nam - PV) cũng nằm trong tầm ngắm của HLV Kim Sang Sik.

Tuy nhiên, thành công mang tính đơn lẻ của Xuân Son không thể trả lời được cho câu hỏi liệu nhập tịch có thực sự là con đường thành công duy nhất?

Không thể phủ nhận sự hiện diện của Xuân Son đã tạo nên sự khác biệt cho ĐT Việt Nam tại ASEAN Cup 2024. Tuy nhiên, số lượng cầu thủ Việt kiều hoặc đủ điều kiện nhập tịch cho ĐT Việt Nam lúc này rất hạn chế. Thêm vào đó, các quy định pháp lý chặt chẽ khiến Việt Nam không thể nhập tịch ồ ạt như Malaysia hay Indonesia.

ĐT Việt Nam phải tự đi trên đôi chân của mình

Nhìn từ ĐT Indonesia, họ từng ngất ngây với những chiến thắng vang dội trước trước Trung Quốc hay Saudi Arabia, nhưng rồi cũng trở về mặt đấu với những cú trận thâu đậm trước Nhật Bản và Australia. Dàn sao nhập tịch, dù giàu kinh nghiệm và thể hình vượt trội, vẫn không thể giúp thu hẹp khoảng cách với các đội bóng hàng đầu châu Á. Quan trọng hơn, ở thời khắc quyết định, họ cũng không khác biệt là bao so với cầu thủ nội.

Điều này buộc bóng đá Việt Nam cần phải kiên định với con đường đầu tư vào cầu thủ nội. Dù con đường này chậm hơn, khó hơn nhưng bền vững hơn. Cách duy nhất để phát triển bền vững vẫn là đầu tư bài bản vào đào tạo trẻ, vào hệ thống thi đấu và tạo điều kiện cho cầu thủ nội thi đấu, đặc biệt là ở các vị trí trọng yếu như tiền đạo. Những thành tích vào tứ kết Asian Cup 2007 và 2021, hay nằm trong top 12 đội mạnh nhất châu lục tại vòng loại World Cup 2022 đều đạt được bằng đội hình gần như hoàn toàn nội binh.

Rõ ràng, không thể phủ nhận lợi ích ngắn hạn từ việc nhập tịch, đặc biệt ở những vị trí vốn là điểm yếu cố hữu như tiền đạo. Nhưng nếu lạm dụng hoặc đặt niềm tin hoàn toàn vào cầu thủ nhập tịch, bóng đá Việt Nam sẽ sớm rơi vào cái bẫy mà ĐT Indonesia và ĐT Malaysia đang vật lộn để thoát ra.

Thất bại của ĐT Indonesia và bê bối của ĐT Malaysia là bài học đắt giá cho bóng đá Việt Nam. Trong cuộc đua vươn tầm châu lục, không có con đường tắt. “Ngoại hóa” có thể giúp ta vượt một vài chặng đường ngắn, nhưng để về đích vững chắc, vẫn cần bước đi bằng đôi chân của chính mình.

281 ngày “loạn đao pháp” của Kluivert tại Indonesia
Được bổ nhiệm vào ngày 8/1/2025 với dự án đầy tham vọng, HLV Patrick Kluivert đã khép lại quãng thời gian dẫn dắt Indonesia chỉ sau 9 tháng.