Dư âm Atletico 1-0 Bayern: Thất bại của thứ bóng đá cổ điển

Còn Simeone chỉ đưa ra một lời cảnh báo hết sức đơn giản: "Trong chiến tranh, bên có nhiều quân và tinh nhuệ hơn chưa chắc đã thắng. Người biết cách sử dụng những chiến binh của mình một cách có hiệu quả nhất mới có thể giành chiến thắng".
 

Guardiola và giấc mơ về thứ bóng đá hoang sơ
 

Có lẽ, cả Guardiola lẫn Bayern Munich đang ngủ quên trong những giai điệu ngọt ngào của chiến thắng đã lâu. Từ đầu mùa đến nay, Bayern Munich chỉ để thua đúng 3 lần trước Arsenal, Gladbach và Mainz. Điều đáng nói là với một đội hình mạnh mẽ cùng triết lý thi đấu dựa trên nền tảng kiểm soát bóng, Bayern Munich luôn tỏ ra áp đảo so với các đối thủ về mặt lối chơi. Vì vậy, "hùm xám" đang quá quen với việc áp đặt lối chơi lên đối thủ.
 

HLV Guardiola luôn dành tâm trí để suy nghĩ việc làm sao để lối đá tấn công có thể phát triển mạnh mẽ hơn nữa khi tiqui taca cũng đang dần bị hóa giải. Sơ đồ 2-3-5 có thể là đáp án khi không dưới một lần, Guardiola sử dụng nó dựa trên 4-1-4-1 và thành công. Đây là sơ đồ được ra đời từ thuở sơ khai của bóng đá khi người ta vẫn lấy tấn công làm chủ đạo và không quá coi trọng phòng ngự. Là một chiến lược gia hiện đại, Guardiola bổ sung thêm yếu tố phòng ngự vào trong chiến thuật 2-3-5 kiểu mới và giành được không ít thành công. Thậm chí có lúc, Bayern Munich chơi theo sơ đồ WW cổ điển lạ mắt.
 

Trong trận gặp Atletico Madrid, Alaba và Javi Martinez chơi thấp nhất trong vai trò của cặp trung vệ. Xabi Alonso đóng vai trò chìa khóa khi đứng ngay trước mặt bộ đôi hậu vệ, Juan Bernat và Philipp Lahm dâng lên cao đá như những tiền vệ bên cạnh Alonso. Ở hàng công, Vidal và Thiago Alcantara đá ngay dưới bộ ba tấn công Costa - Lewandowski - Coman. Từ đó, sơ đồ 4-1-4-1 chuyển thành sơ đồ dạng WW thiên về tấn công, hay còn gọi là sơ đồ Metodo - một biến thể của sơ đồ 2-3-5 được chiến lược gia người Italia, Vitorio Pozzo khai sinh ra trong thập niên 30 của thế kỷ trước. Chính sơ đồ này đã giúp đội tuyển Italia vô địch World Cup hai lần liên tiếp vào những năm 1934 và 1938.
 

Thất bại của chủ nghĩa cổ điển
 

Từ những năm 1930, khái niệm pressing đã được đưa ra nhưng chưa thể áp dụng vào bóng đá. Mãi đến thập niên 70 của thế kỷ trước, pressing mới bắt đầu được áp dụng vào môn thể thao vua nhưng chưa được phổ biến. Các nhà nghiên cứu nhận định rằng sở dĩ phải mất gần nửa thế kỷ, pressing mới có thể áp dụng rộng rãi bởi đến thời kỳ hiện đại của bóng đá, khi khoa học thể thao phát triển hơn thì các cầu thủ mới đủ thể lực để triển khai lối chơi theo kiểu gây sức ép liên tục này.
 

Trái ngược với suy nghĩ của nhiều người về pressing là phải gây sức ép lên đối thủ trên khắp mặt sân, thực tế pressing thường chia ra làm ba loại là low, medium và high block tương ứng với mỗi 1/3 sân. HLV Simeone đã xây dựng nền tảng lối chơi của Atletico Madrid dựa trên lối chơi pressing low block. Trên thực tế, Atletico Madrid thường đẩy đội hình xuống rất thấp và chỉ bắt đầu pressing ở 1/3 không gian sân cuối cùng trước cầu môn. Con số thống kê chỉ ra rằng Atletico Madrid chỉ để đối phương việt vị trung bình 0,7 lần mỗi trận trong mùa này, thấp nhất trong số năm giải đấu hàng đầu châu Âu. Điều đó thể hiện rõ lối chơi low block pressing của thầy trò HLV Simeone.
 

Có lẽ chính Guardiola cũng nghĩ Atletico sẽ chơi thận trọng trước lối đá tấn công theo thiên hướng cổ điển mà Bayern Munich sẽ áp dụng. Nhưng điều bất ngờ là Atletico đã nhập cuộc rất nhanh với ý đồ đá phủ đầu bằng pressing high block khi chủ động gây sức ép ngay ở 1/3 không gian bên phía sân của Bayern Munich. Trong 10' đầu trận trước khi Saul có bàn thắng mở tỉ số, Atletico Madrid liên tục triển khai những pha áp sát nhanh trên chính phần sân đối thủ. Bàn thua của Bayern Munich cũng bắt nguồn từ việc "hùm xám" chưa thích ứng ngay được với lối chơi pressing trái ngược với phong cách thường thấy của Atletico, để rồi lúng túng trong tình huống Saul "nhảy múa" trước hàng phòng ngự đông người và đặt lòng làm bó tay thủ thành Neuer.
 

Trong 10' sau khi Saul có bàn thắng, Atletico Madrid chủ động pressing medium block nhằm ngăn chặn việc Bayern Munich dồn lên gây sức ép sau bàn thua. Đến khi "hùm xám" buộc phải chủ động chơi chậm lại để tránh bị phản công trong trường hợp mất bóng ở giữa sân, Atletico mới lại đá phòng ngự lùi sâu như họ vẫn thường làm trong mùa giải này. Và khi thầy trò Simeone chủ động đá rình rập, cơ hội dành cho Bayern Munich chỉ có thể đến từ những tình huống cố định hay sút xa.
 

Simeone đã khiến đối phương bất ngờ khi không đi theo lối mòn, ông không để các học trò thi đấu phòng ngự lùi sâu như người ta vẫn nghĩ mà đánh phủ đầu bằng việc pressing trên chính phần sân đối thủ. Còn Guardiola đã quá chủ quan khi sắp đặt sơ đồ thiên về tấn công khi vẫn nghĩ rằng Atletico Madrid sẽ bày trận địa kiểu cũ chờ Bayern Munich tiến lên công phá.

Việc Guardiola để Xabi Alonso, một tiền vệ thiên về phát động tấn công và phân phối bóng đứng trước cặp trung vệ vốn chẳng phải là trung vệ là Alaba - Javi Martinez cũng sai lầm. Xabi Alonso không phải mẫu tiền vệ phòng ngự có khả năng thu hồi quá tốt và trong tình huống Saul ghi bàn, chính Alonso mắc lỗi khi không kịp thời phán đoán để tiền vệ 21 tuổi này thoát xuống từ trung lộ.
 

Rõ ràng, Simeone đã cao tay hơn khi biết thay đổi linh hoạt để khiến đối phương bất ngờ với lối chơi pressing điển hình cho bóng đá hiện đại. Còn Guardiola thất bại khi ông vẫn đi theo suy nghĩ lối mòn về phong cách chơi của đối thủ và tự đưa mình vào cái bẫy của thứ bóng đá tấn công mang hơi hướng cổ điển. 
 

"Chiến thắng thuộc về người biết sử dụng những chiến binh của mình một cách có hiệu quả".