Bình Luận: Châu Âu đang thiếu những HLV giỏi

• Van Gaal và nỗi ám ảnh mang tên Hà Lan
• HLV Hải Phòng "hù dọa" HAGL trước đại chiến
• Góc nhìn: Ai bảo Rodgers vô dụng?

Trong bóng đá hiện đại ngày nay, một đội bóng sẽ có thành công đôi khi chỉ cần 1 HLV giỏi. “Giỏi” ở đây không chỉ là những người thật sự có chuyên môn mà còn phải là những chiến lược gia thức thời, bắt kịp thời đại.

Kể từ năm 2000 trở về trước, người ta vẫn quan niệm rằng muốn thành công chỉ cần mua cầu thủ giỏi là đủ. Đây là lý do mà cuối những năm ở thập kỷ 90 luôn bùng nổ bom tấn trên TTCN. Không cần phải nói đâu xa, chính sách Galaticos nổi tiếng của Real Madrid có thể đại diện cho vấn đề này. Chủ tịch Florentino Perez trong nhiệm kỳ đầu tiên của mình đã khiến thế giới choáng váng khi lần lượt đưa về Bernabeu những cái tên đã trở thành huyền thoại như Zidane, Figo, Ronaldo “béo”, Beckham, Owen. Thế nhưng việc coi nhẹ vị trí HLV đã khiến Kền kền trắng trải qua 8 năm không thể lọt vào tứ kết Champions League, dù mục tiêu của họ là vô địch.

Thất bại của Real đã chỉ ra rằng chỉ có đội hình mạnh thôi là chưa đủ, muốn thành công thì một đội bóng phải hội tụ đủ cả 2 yếu tố cầu thủ và HLV. Thế nhưng kể từ năm 2011 đến nay, 2 chiến lược gia trẻ tuổi Simeone và Jurgen Klopp đã chứng minh điều ngược lại – chỉ cần HLV xuất sắc là đủ. Jurgen Klopp đã dẫn dắt một Dortmund với toàn bộ cầu thủ vô danh nhưng đã liên tiếp vượt qua gã khổng lồ Bayerrn Munich để lên ngôi tại Bundesliga trong mùa giải 2010/2011 và 2011/2012. Không chỉ có vậy chiến lược gia 47 tuổi còn giúp đội bóng vùng Ruhr lọt vào chung kết Champions League 2012/2013. Như thế có nghĩa việc Dortmund thành công dưới thời của Klopp hoàn toàn là nhờ thực lực chứ không phải do may mắn.

Dấu ấn của Diego Simeone ở Atletico Madrid còn đậm nét hơn những điều mà Klopp làm được ở Dortmund. Từ một đội bóng có nguy cơ xuống hạng, HLV 44 tuổi đã biến Rojiblancos trở thành một ông lớn thực thụ của bóng đá châu Âu. Trong 3 mùa giải dẫn dắt đội chủ sân Calderon, Simeone đã giúp đội bóng thành Madrid giành được hầu hết các danh hiệu lớn nhỏ như La Liga, Europa League, Cúp nhà vua, Siêu cúp TBN, Siêu cúp châu Âu, danh hiệu duy nhất còn thiếu là Champions League thì họ đã vào chung kết. Tài năng của chiến lược gia người Argentina càng đáng trân trọng hơn khi biết rằng Atletico vẫn phải bán những ngôi sao lớn nhất của mình qua từng mùa giải.

Thành công của Simeone và Klopp không đơn giản là vì những ý đồ chiến thuật mà quan trọng hơn đó là sự thức thời với thời đại. Cả Dortmund và Atletico đều là những đại diện ưu tú nhất của lối chơi “Counter-Pressing” hay còn gọi là “phòng ngự tổng lực”. Tức là lối chơi vây ráp khắp mặt sân, toàn bộ 11 cầu thủ trên sân đều có nhiệm vụ hỗ trợ phòng ngự, lối chơi phát huy tốt nhất tinh thần đồng đội trong bóng đá hiện nay. Nếu thi triển nhuần nhuyễn chiến thuật này thì một CLB nhỏ, không cần ngôi sao cũng có thể đánh bại những đội bóng hùng mạnh nhất.

Thế nhưng những cái đầu thức thời như Simeone và Klopp lại không nhiều. Chúng ta chỉ có thể chỉ thêm vài cái tên như Mourinho, Guardiola, Ancelotti hay Koeman. Mourinho rất giỏi nhưng ông đã từng thất bại tại Real Madrid và bị sa thải, đây là lý do mà Mr Special đã phải thay đổi để giúp Chelsea có được ngày hôm nay. Lối chơi tiki-taka sở trường của Guardiola đã bị “khai tử” sau khi ông rời Barca và HLV người TBN gần như đã thay đổi hoàn toàn chiến thuật của mình khi dẫn dắt Bayern Munich. Điều tương tự cũng diễn ra với Ancelotti khi ông loại bỏ sơ đồ “hình kim cương” sở trường ở Milan và Chelsea để xây dựng lối tấn công khắp mặt sân ở Real.

Tuy nhiên số lượng HLV “lỗi nhịp” với thời đại lại chiếm số đông tại 5 giải đấu lớn ở châu Âu hiện nay. Có thể kể ra vài trường hợp ở những đội bóng mạnh như Man City, Arsenal, M.U, PSG hay Barca đang tự làm suy yếu bởi sự bảo thủ của các HLV.

Trong số các đội bóng có lực lượng mạnh nhưng thi đấu thất vọng nhất phải kể đến là M.U. “Quỷ đỏ” vẫn đang thi đấu hết sức phập phù dù sở hữu đội hình đắt giá và nhiều ngôi sao. Điểm yếu lớn nhất của đội bóng giàu truyền thống nhất nước Anh chính là Luis Van Gaal với sự bảo thủ về chiến thuật 3-5-2 cổ hủ của mình. Ông không mạnh dạn thay đổi lối chơi để phù hợp với những con người mình đang có, vì thế M.U dưới thời Van Gaal không khá hơn thời David Moyes là bao. Điều tương tự cũng xảy ra ở PSG, với đội hình toàn sao thì tưởng chừng đội bóng thủ đô Paris sẽ dễ dàng thống trị Ligue 1, thế nhưng chiến thuật “dồn bóng cho Ibra” của Blanc đều bị các đội bóng yếu bắt bài. Đây là lý do mà đội chủ sân Công viên các Hoàng tử đang nhọc nhằn cạnh tranh một vị trí trong top 3 giải VĐQG Pháp.

Điều tương tự cũng diễn ra ở Man City và Barca khi Pellegrini và Luis Enrique có quá ít dấu ấn về chiến thuật. HLV người Chile gần như vẫn giữ nguyên công thức (Toure +Silva+Aguero = chiến thắng), khi mà 1 trong 3 ngôi sao này vắng mặt hoặc bị cô lập thì Citizens lập tức trở nên bình thường hóa. Trong khi đó Enrique đang đếm ngược ngày rời Nou Camp bởi sự yếu kém về chuyên môn. Với đội hình quá nhiều ngôi sao xuất chúng như Barca thì đáng ra Enrique phải giúp Blaugrana trở thành “kẻ hủy diệt” thực thụ. Thế nhưng đội bóng xứ Catalan đã thi đấu rất nhọc nhằn ở La Liga và Champions League kể từ đầu mùa.

Tuy nhiên thất vọng nhất có lẽ là HLV lão làng Arsene Wenger của Arsenal. Pháo thủ không hề yếu, thậm chí họ liên tục bạo chi để đưa về những ngôi sao chất lượng, thế nhưng thành tích thì ngày càng thụt lùi. Sau 18 năm dẫn dắt Arsenal, có lẽ là “Giáo sư” đã hết bài từ lâu, mà chuỗi 9 năm trắng tay là một minh chứng. Wenger vẫn chỉ đạo The Gunners chơi ban ngắn, mang nhiều tính cống hiến cho khán giả nhưng lại quá dễ bị bắt bài. Lối chơi của Arsenal đã trở nên quá ngây thơ trong môi trường bóng đá khắc nghiệt ngày nay. Vì vậy sẽ không có gì bất ngờ nếu đội chủ sân Emirates tiếp tục trắng tay trong các giải đấu lớn nếu Wenger còn tại vị.

Trong bóng đá hiện đại đầy thực dụng hiện nay, những con tính của HLV mới là yếu tố sự thành bại của các đội bóng chứ không hoàn toàn phụ thuộc vào chất lượng nhân sự. Một HLV giỏi không chỉ nắm vững về chuyên môn mà quan trọng hơn là sẵn sàng thay đổi đề phù hợp với hoàn cảnh và thời đại. Van Gaal, Wenger, Pellegrini hay Blanc có thể xuất sắc về chuyên môn nhưng vẫn thất bại bởi không chịu thay đổi so với sự vận động liên tục của bóng đá và cuộc sống, vì thế họ không thể trở thành những HLV “giỏi” dù nắm trong tay rất nhiều ngôi sao chất lượng.

Doãn Công