Đội tuyển Anh: Mãi mãi một bình minh giả tạo

Không có màn ăn mừng hoành tráng nào. Tẻ nhạt và bất an – những tính từ chuẩn mực cho bầu không khí đêm tháng Mười Wembley, từ hàng ngàn chiếc ghế trống trên khán đài đến màn trình diễn của các cầu thủ dưới sân cỏ.

Đội tuyển Anh đã chính thức giành quyền tham dự World Cup 2018. Chứng kiến cảnh tượng thê lương ảm đạm như vậy, câu hỏi lập tức đặt ra cho người dân xứ sương mù, liệu rằng họ có đang quá khắt khe với nước nhà sau một chiến dịch khởi động gian nan với scandal tai tiếng của Sam Allardyce đương thời HLV và kết thúc trọn vẹn ngôi nhất bảng cùng thành tích bất bại được kéo dài sang năm thứ 9?

Không có tâm trạng vui mừng hay phấn khởi gì sao? Xem nào, Anh thống trị bảng đấu của mình trên ngôi vị số một, là đội tuyển Châu Âu thứ hai sau Bỉ đặt vé bay sang Nga mùa hè năm sau. Chưa hết, chẳng lẽ hàng phòng ngự xuất sắc nhất lục địa già trong cả chiến dịch không đáng lên tiêu điểm để thuyết phục giới mộ điệu hay sao?

Quay trở lại khoản bất bại ở các vòng loại World Cup và Euro như đề cập bên trên, ít ngày tới sẽ kỷ niệm tròn 8 năm trận thua vô thưởng vô phạt trên đất Ukraine (10/10/2009), đánh dấu cột mốc cho 38 trận đấu tiếp theo sau đó chỉ biết thắng hoặc hòa của Anh – một thành tích “vô tiền khoáng hậu” kéo dài tới tận bây giờ.

So sánh thành tích của các cường quốc bóng đá khác để thấy chuỗi bất bại của Anh bá đạo ra sao. Đức? Thua Ireland năm 2015. Tây Ban Nha? Thua Slovakia năm 2014. Pháp? Thua Thụy Điển hồi hè. Italia? Bị Tây Ban Nha vùi dập mới tháng trước. Muốn biết một cơn khủng hoảng thực sự là như thế nào? Trông sang Hà Lan hay ngó qua Nam Mỹ với chiến dịch trầy trật chuẩn bị trở thành thảm họa của Argentina.

Tuy nhiên thì đó mới chính là vấn đề của một Anh điển hình. Ngoại trừ ra năm 2007 đáng quên nhất lịch sử, họ thường chỉ biết tự giam cầm và huyễn hoặc bản thân trong những chiến dịch vòng loại nhàn nhã, êm đềm để rồi chuốc về thất bại bạc nhược liên tiếp trong các giải đấu lớn. Không một danh hiệu hơn 50 năm nay (World Cup 1966), không một màn trình diễn ấn tượng ra hồn hơn 20 năm nay (Euro 1996), với tất cả chỉ đến trên quê nhà.

Với Slovenia vừa rồi và Lithuania tới đây, điều đáng tiếc là diện mạo “Tam sư” cho đến mùa hè năm sau gần như chỉ có thể được định đoạt bằng 2 trận đấu chính thức không xứng đôi vừa tầm này, trong khi điều đáng buồn là bất chấp những đối thủ thua kém quá xa về đẳng cấp như thế, họ vẫn vất vả nhọc nhằn như thể đang ở bán kết, chung kết World Cup hay Euro vậy, nếu giá như người Anh cũng biết cảm giác chơi những trận đấu đó là như thế nào.

Trước thời điểm Harry Kane ghi bàn thắng muộn màng phút bù giờ cuối trận, vỏn vẹn hai lần khán đài Wembley thực sự sống trong sự hò reo phấn khích, đáng nói hơn khi bởi toàn những thứ chẳng liên quan đến bóng đá cho lắm. Một chiếc máy bay giấy hạ cánh gọn gàng xuống khung thành Joe Hart, một CĐV quá khích chạy vào sân và làm gián đoạn trận đấu.

Đồn đoán cho hay Liverpool có thể ký hợp đồng 40 triệu bảng với anh chàng fan cuồng đó, bởi hắn chắc chắn gây ấn tượng mạnh mẽ hơn cả tiếng đồng hồ vật vờ trên sân cho có của Alex Oxlade-Chamberlain. Trước trận, Gareth Southgate thẳng thắn nói “một, hai hay ba” cầu thủ hiện tại của ông không xứng đáng khoác áo đội tuyển. Sau trận, người hâm mộ có thể nhận ra sự bao dung của vị HLV 47 tuổi khi phải đếm được 9-10 người như vậy, tương đương cả gần nửa số suất đi Nga.

Chamberlain không đơn độc, với mọi sự chỉ trích cần được san sẻ thêm cho Raheem Sterling. Áp lực tâm lý khiến tấm áo đội tuyển xem ra vẫn khá rộng cho tiền vệ sẽ tròn 23 tuổi cuối năm nay. Màn trình diễn của ngôi sao Man City tuyệt vọng đến nỗi khi chỉ cần thay thế anh bằng một cầu thủ phòng ngự (trung vệ Michael Keane), thế trận của Anh thậm chí sáng sủa hơn hẳn, một tích cực trớ trêu trong điều chỉnh nhân sự của Southgate.

Hàng thủ vững chắc nhất vòng loại khu vực Châu Âu? Nếu có cơ hội chung bảng với những tập thể làng nhàng cỡ Scotland, Slovakia, Slovenia hay cả các “tí hon” Lithuania và Malta, không loại trừ khả năng De Gea, Neuer, Lloris của Tây Ban Nha, Đức, Pháp đã treo võng giữa khung thành, không như mớ thời điểm “chiến đấu quả cảm” không hiếm của thủ môn và bộ tứ vệ nước Anh. Cái giá đáng lẽ ra nên phải trả cho những đường chuyền hỏng của John Stones hay pha cản phá vụng về suýt bị phạt penalty của Joe Hart.

Trong khi đó, điểm sáng duy nhất mang tên Marcus Rashford không đủ lấp liếm cho một ngày tấn công bế tắc. Không chỉ những Chamberlain hay Sterling, ngay cả Harry Kane cũng chơi dưới sức bất chấp có là chủ nhân của bàn thắng quyết định trận đấu và tấm vé World Cup 2018 cho “Tam sư”. Trên đội tuyển không có Christian Eriksen như ở Tottenham, trung phong 24 tuổi chỉ còn lại Dele Alli, cầu thủ đang thụ án treo giò nhưng thông thường cũng bị lãng phí tài năng cho những vị trí và phong cách lạ lẫm.

Dường như mọi vấn đề của tuyển Anh cũng xuất phát từ chính cái muôn thuở nhất của họ trên băng ghế chỉ đạo. Southagate muốn Alli chơi tự do là đúng, nhưng sai hoàn toàn với thiên hướng dí anh vai trò của một mẫu tiền vệ box-to-box. Sự sa sút của Kane, ít nhất so với phong độ thăng hoa trong màu áo Spurs, không phải là không có lý do khi anh mất hẳn đi một đối tác tấn công ăn ý.

Alli không góp mặt trong trận Slovenia, giới mộ điệu thay vào đó phải chứng kiến sự kết hợp thảm họa giữa Jordan Henderson và Eric Dier. Cả hai đều là những cầu thủ có tài nhưng họ như thể triệt tiêu khả năng của nhau trong sơ đồ 4-2-3-1. Có cảm giác một tuyển Anh với đầy đủ binh hùng tướng mạnh hợp cạ hơn cả với 3-4-3, điểm nhấn bởi wing-back hai cánh được mở rộng không gian dọc biên hơn để thỏa sức sáng tạo. Vì vậy nên ít nhiều, Southgate cũng đã đỡ bị động chiến thuật hơn trong mấy phút cuối trận để làm nên chiến thắng nhọc nhằn cho nước nhà.

Tất cả mọi nỗ lực của Southgate sau cùng không đủ che mờ cái tầm hạn chế của ông hay niềm tin thiếu thốn đến từ người hâm mộ, xuất phát ngay từ một trận đấu chẳng phải đại chiến đỉnh cao gì. Một HLV thiếu tài năng, kinh nghiệm, bản lĩnh và đẳng cấp sẽ biết làm gì với những cầu thủ tầm thường như Chris Smalling, Jack Livermore, Jesse Lingard hay Daniel Sturridge ở ngày hội bóng đá lớn nhất hành tinh?

Sau đây 8 tháng, đội tuyển Anh sẽ chia tay đại bản doanh ở London để hành quân gần 2100km đến St. Petersburg. “Ăn mừng nào, chúng ta đi Nga rồi!” – Loa phát thanh ở Wembley vang vọng giữa bầu không khí ảm đạm trên 4 khán đài. Chẳng có màn ăn mừng nào hết, chỉ có những tiếng vỗ tay gắng gượng và đa chiều ẩn ý.