Bài dự thi số 92: World Cup trong toàn cầu hóa và thế giới phẳng

Vòng bảng World Cup 2018 đã kết thúc với sự hấp dẫn đặc biệt bằng những trận cầu nảy lửa, những chiến thắng kịch tính ở thời khắc cuối cùng, những siêu phẩm bàn thắng đã được ghi… và đặc biệt nhất phải kể đến những cú sốc bất ngờ ngoài sức tưởng tượng. 

Hiếm khi người hâm mộ được chứng kiến những ứng viên vô địch lâm vào cảnh khốn khó như World Cup lần này. 

Hai ông lớn Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha run rẩy trước Morocco và Iran để rồi chỉ có được cho mình tấm vé vào vòng trong bằng những trận hòa khiến NHM hú vía, Brazil, Pháp dù dẫn đầu bảng nhưng không còn áp đảo được các đối thủ như trước đây, thay vào đó là những chiến thắng nhọc nhằn. Duy chỉ có Anh và Bỉ suôn sẻ khi đã thể hiện được sức mạnh vượt trội so với các đối thủ.

Khó khăn nhất không ai khác chính là hai đội bóng từng góp mặt trong trận chung kết của kỳ World Cup 4 năm về trước. Nếu như đương kim á quân Argentina đã kề cận dưới lưỡi hái tử thần và chỉ có thể thoát hiểm ngoại mục đầy may mắn thì đương kim vô địch Đức đã không có được diễm phúc đó.

Thầy trò ông Joachim Loew gây bàng hoàng cho NHM với những thất bại muối mặt trước Mexico và Hàn Quốc, để rồi phải xách và ly về nước ngay từ vòng bảng bằng thất bại lớn nhất ở sân chơi World Cup sau 80 năm.

Song hành với sự khó khăn của nhiều đại gia là sự lên ngôi của những nền bóng đá nhỏ hơn trên phạm vi toàn thế giới. Tiêu biểu như các đại diện châu Á đã không còn là “mỏ điểm” để các đội bóng châu Âu và Nam Mỹ khai thác như trước nữa. Nhật Bản đã đủ sức quật ngã Columbia, Hàn Quốc gây bàng hoàng thế giới khi “đội lên đầu” đương kim vô địch Đức, Iran khiến Ronaldo và CĐV của Seleccao tột cùng sợ hãi.

Không chỉ những nền bóng nhỏ chuyển mình, ngay cả những nền bóng đá tiến tiến cũng có những bước thay đổi rõ rệt. Người Anh vốn nổi tiếng bảo thủ, nhưng sau nhiều năm thất bại cũng đang có những thay đổi mạnh mẽ. Đã không còn một nền bóng đá chỉ biết “chạy và sút”, ham chuộng những pha lật cánh đánh đầu trong sơ đồ 4-4-2 truyền thống nữa. Thay vào đó, họ chơi đa dạng hơn, các tình huống ban bật trở nên chủ đạo. Người Đức không còn thô cứng như trước đây, họ “mềm mại” hơn hẳn trong cả cách chơi bóng lẫn cá tính, để rồi NHM lại mỏi mòn về một bản sắc Đức ngày nào.

Nếu như trước đây các đội bóng Nam Mỹ vẫn đến World Cup với phong cách đường phố, sắm cho mình những ngôi sao ngẫu hứng, thả sức thi triển kỹ thuật cá nhân hơn là tuân thủ kỷ luật trong chiến thuật thì, ngày nay, đặc trưng đó đã hoàn toàn thay đổi. 

Các cầu thủ của Brazil hay Argentina sau những năm tháng thi đấu ở châu Âu cũng “Âu hóa” rõ rệt. Neymar là ngôi sao hiếm hoi của Nam Mỹ vẫn thích thi triển kỹ thuật và ngẫu hứng, nhưng rồi rồi, lối chơi cá nhân đó của anh đang bị phản đối vì nhiều lần khiến Brazil trở nên rắm rối, kém hiệu quả. Đó chỉ là những thay đổi điển hình trong rất nhiều biến đổi của bóng đá thế giới hiện nay. 

Rõ ràng, khi mà toàn cầu hóa đang là xu hướng chủ đạo, con người sống trong thế giới phẳng thì cũng đồng nghĩa nhiều cơ hội sẽ được mở ra. Thị trường chuyển nhượng cầu thủ trở nên thông thoáng, giúp các nền bóng đá có cơ hội được hòa nhập, học hỏi lẫn nhau, HLV trở thành những người đi “truyền giáo”, cầu thủ trở thành đại sứ…mọi rào cản và khác biệt về kỹ thuật, chiến thuật gần như được dỡ bỏ. 

Ngoài ra, để thi đấu thành công trong giai đoạn hiện nay, mọi cầu thủ buộc phải liên tục có những điều chỉnh bản thân để phù hợp với những môi trường khác nhau. Cầu thủ Anh sẽ không bao giờ thành công nếu chỉ biết “chạy và sút”, cầu thủ Samba sẽ trở nên lố bịch nếu chỉ biết làm xiếc cùng trái bóng như nghệ sĩ trên sân khấu, các cầu thủ châu Phi sẽ chỉ mãi là những người chỉ có to khỏe nếu họ không nâng tầm được tư duy chiến thuật…

Và tất nhiên, thế giới phẳng và toàn cầu hóa cũng sẽ giúp cho giấc mơ World Cup của những nền bóng đá nhỏ trên thế giới trở nên tươi sáng hơn, nếu họ biết vận dụng hợp lý và sáng tạo những thành quả tích cực do toàn cầu hóa mang lại. Ngày nay, bất kỳ một quốc gia nào cũng có thể xây dựng được một hệ thống học viện hiện đại theo tiêu chuẩn châu Âu, mời những HLV xuất sắc trên thế giới về đào tạo cầu thủ, nâng tầm chiến thuật, tư duy chơi bóng. Vấn đề là, áp dụng thế nào để mang lại hiệu quả cao nhất mà thôi.

Bài dự thi Ấn tượng World Cup
Tác giả: Nguyễn Thanh Điệp